Ўзбекистон Миллий Университети Макроиқтисодиёт кафедраси 7-Мавзу: Тижорат банклари ва уларнинг функциялари. Маърузачи: и ф. д., проф. А. В. Вахабов Tошкент-2021

Жорий этилган сана	Тижорат банклари учун	Чет эл капитали иштирокида очилаётган банклар учун
Хусусий банклар учун
1.01.1998 й.	1,5 млн. АҚШ дол. эквивалент.	5 млн. АҚШ дол. эквивалент.	0,3 млн АҚШ дол. эквивалент.
1.01.2000 й.	2,5 млн.	5,0 млн.	0,3 млн.
1.01.1999 й.	2,5 млн.	5,0 млн.	1,25 млн.
1.01.2005 й.	5,0 млн.	5,0 млн.	2,5 млн.
1.01.2008 й.	5,0 млн.Евро эквивалент.	5,0 млн.Евро эквивалент.	2,5 млн.Евро эквивалент.
1.01.2011 й.	10,0 млн.	5,0 млн.	5,0 млн.

• Марказий банкдан лицензия олган тижорат банки ўз фаолиятини қандай тартибда бошлайди?

• Марказий банкнинг лицензиясини олган тижорат банклари Марказий банкнинг Тошкент шаҳар ҳудудий бош бошқармасига вакиллик ҳисобварағини очиш учун ариза беради.
• Вакиллик ҳисобварағи, ички ва ташқи вакиллик ҳисобварақларидан иборат бўлиб, тижорат банкини мамлакат электрон тўлов тизимига уланиш имкониятини беради.

• 2-режа.
• Тижорат банкларининг турлари ва функциялари

• Тижорат банклари қандай жиҳатларига қараб турланади, уларнинг бир-биридан фарқи нимада?

Гуруҳлаш белгилари
Мулкчилик шакли бўйича	давлат банки; акциядорлик банки; хусусий банк; қўшма банк; хорижий банклар.
Бажарадиган операциялар бўйича	универсал банклар; ихтисослашган банклар.
Фаолият кўрсатиши бўйича	халқаро банк; республика миқиёсидаги банк; минтақавий банк; вилоят банклари.
Тармоқ йўналиши бўйича	саноат банки; қишлоқ қурилиш банки; агробанк ва бошқалар.

• Ўзбекистонда ҳозирги кунда қандай тижорат банклари фаолият юритади ва уларнинг сони нечта?

• Ўзбекистонда 2014 йил 5 ноябрь ҳолатига 3 та давлат-тижорат банклари, 10 та акциядорлик тижорат банки, 8 та хусусий банклар, 5 та чет эл капитали иштиркоидаги банклар фаолият юритади.

• Мулкий жиҳатдан – давлат банки, акциядорлик банки, кооператив банк, хусусий ва хорижий капитал иштирокида қўшма банкларига бўлинади. Банкларни мулкчилик нуқти назардан таснифланганда асосан уларнинг устав капитали таркибида кимнинг улуши 51 фоиздан юқори бўлса, банк шу шахсларнинг номларини олади.
• Ҳуқуқий жиҳатдан – банклар очиқ ва ёпиқ турдаги жамиятлар сифатида таснифланади.

• Банклар бажарадиган функцияси (операциялари) жиҳатидан –эмиссион, тижорат, инвестицион, ипотекали ва жамғарма банклар сифатида таснифланади. Тижорат банклари мамлакат банк тизими ва кредит муассасалари таркибидаги муҳим аҳамиятга эга бўлган молиявий муассасалар ҳисобланади. Ушбу банклар банклар бажариши мумкин бўлган барча операцияларни бажаради.

• Инвестицион банкларнинг асосий фаолияти пассив операциялари натижасида шакллантирган молиявий маблағларини асосий улушини қимматли қоғозларга инвестиция қилишдан иборат бўлади.
• Ипотека банклари жисмоний ва юридик шахсларга гаров асосида узоқ муддатли кредитлар бериш билан шуғулланади.
• Жамғарма банкларининг асосий мижозлари жисмоний шахслар бўлиб, ушбу банкларнинг асосий фаолияти аҳолидан муддатли омонатларни жалб қилишга қаратилган бўлади.

•