Ўзбекистон иқтисодий ва ижтимоий географияси

Республикамиз минтақа ичкарисида жойлашганлиги боис, унинг йўллари, тарихи, аҳолисининг урф-одатлари, минтақанинг ўзаро туташ ҳудудларда турли-туманлиги, дини ва бошқа трансчегаравий хусусиятларини белгилаб беради.

• Республикамиз минтақа ичкарисида жойлашганлиги боис, унинг йўллари, тарихи, аҳолисининг урф-одатлари, минтақанинг ўзаро туташ ҳудудларда турли-туманлиги, дини ва бошқа трансчегаравий хусусиятларини белгилаб беради.
• Ўзбекистон дарёлари ҳам ўткинчи (трансчегаравий) шаклга эга; унинг асосий гидрографик шаҳобчалари – Амударё, Сирдарё ва Зарафшон қўшни давлатлар ҳудудида бошланади ва ҳ.к.
• Шундай қилиб, Ўзбекистон Республикасининг Марказий Осиё давлатларига нисбатан эгаллаган ўрни унинг ижтимоий-иқтисодий, сиёсий-маданий ривожланиш имкониятлари ва йўналишларига ўз таъсирини кўрсатади. Бу ерда географик вазият минтақа давлатларининг ҳамжиҳатликда, ўзаро манфаатдор иқтисодий алоқаларни ривожлантиришни тақозо этади. Ягона геосиёсий ва геоиқтисодий маконнинг шаклланиб бориши Марказий Осиё минтақасининг жаҳон ҳамжамиятида тутган мавқеини янада кучайтиради, унинг таъсирчанлигини оширади.

Республикамиз давлат чегара чизиқларининг кўриниши ҳам ҳар хил: агар улар шимол ва шимоли-ғарбда (айниқса Навоий, Бухоро вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республикаси ташқи чегаралари) оддий, баъзан тўғри ёки қандайдир геометрик шаклларни акс эттирса, Хоразм ва Фарғона водийсида бу чегара чизиқлари мураккаб, эгри-бугри кўринишга эга. Одатда, чегаралар оддий бўлса:

• Республикамиз давлат чегара чизиқларининг кўриниши ҳам ҳар хил: агар улар шимол ва шимоли-ғарбда (айниқса Навоий, Бухоро вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республикаси ташқи чегаралари) оддий, баъзан тўғри ёки қандайдир геометрик шаклларни акс эттирса, Хоразм ва Фарғона водийсида бу чегара чизиқлари мураккаб, эгри-бугри кўринишга эга. Одатда, чегаралар оддий бўлса:
• ўтмишда ҳудуднинг кимнидир қарамоғида бўлганлиги ёки колонияси эканлигини;
• ҳудуд табиий хусусиятининг ноқулайлиги, табиий ресурсларининг яхши ўзлаштирилмаганлиги ва иқтисодий салоҳиятининг унча юқори эмаслигини;
• бу жойда аҳоли сийрак, йирик аҳоли манзилгоҳлари шаклланмаганлиги, миллий таркибнинг мураккаб эмаслигини;
• дарё ёки орографик элементларнинг йўқлиги кабиларни билдиради.
• Чегаралар ва география; география қайси бир маънода чегаралар ҳақидаги фандир. Бевосита чегаралар билан эса сиёсий географиянинг бир йўналиши ҳисобланган лимология фани шуғулланади.