Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

Keywords: 
poverty, economy, employment, freelancers, self-employment, service sector, mahalla, 
social protection, modern professions 
 
“… Binobarin, biz endi aqlimizni, intellektual salohiyatimizni, bilim va tajribamizni oshirishimiz, 
aynan ana shu omillarni iqtisodiy o‘sish nuqtalari va resurs manbalariga aylantirishimiz shart.” 
Shavkat MIRZIYOYEV.
 
Kirish. 
Insoniyat globallashuv, jadal rivojlanayotgan, innovatsiyalar hamda raqamli texnologiyalar 
asrida yashamoqda.Hozirgi kunda iqtisodiyotning muhim yo’nalishlaridan biri bu kambaga’allikni 
qisqartirish, aholini ish bilan ta’minlash hisoblanadi. Kambag’allik bu rivojlanayotgan davlatlarning 
muammosi bo’libgina qolmay, balki rivojlangan davlatlarning ham e’tiboridan chetda emasligini ta’kidlab 
o’tishimiz lozim. Bunga sabab, dunyoda kambag’allik va qashshoqlik ko’payib borayotganligidir. 2020-yil 
24-sentyabr kuni Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 75-sessiyasida muhtaram 
Prezidentimizning eng nufuzli minbarda ayni paytdagi dunyo voqeligini real aks ettirgani, keltirilgan tahlil 
va takliflar o‘z asosiga ega ekanligi bilan ahamiyatlidir. 
Xususan, davlatimiz rahbari o‘z nutqlarida “Tobora tashvishli ohang kasb etayotgan qashshoqlikning 
ovozi butun dunyo hamjamiyatini, barchamizni bezovta qilishi zarur” deb ta’kidladilar[1]. Sohani 
rivojlantirish moliyaviy ko‘maksiz bo‘lmaydi. Shavkat Mirziyoyev xizmat ko‘rsatish loyihalari uchun 
Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasidan 100 million dollar yoki 1 trillion so‘mdan ziyod kredit resurslari 
ajratish to‘g‘risida qaror qabul qildi. Bu mablag‘lar ham davlat, ham xususiy banklar orqali ajratiladi va 
kredit stavkasi 15% dan oshmaydi. Aynan shu obyektiv zaruriyat mavzuning dolzarbligini belgilaydi. 
Asosiy qism. 
Kambag’allik tushunchasiga ta’riflar va uni o’lchash me’zonlari har bir mamlakatning 
iqtsiodiy ko’rsatkichlarini inobatga olgan holda turlicha fikr yuritiladi. Insonlarning turmush tarzini 
mamlakatda iqtisodiyotning qanchalik rivojlanganligi, tadbirkorlikka yaratib berilgan sharoitlar, xizmatlar 
sohasining yuqoriligi, pul topish uchun imkoniyatlarning yaratilganligi bilan bog’lasak bo’ladi. 
Kambag’allikni tugatish, ishsiz aholini ish bilan ta’minlash va o’zini o’zi band qilish oilaviy 
tadbirkorlik, xizmatlar sohasini yo’lga qo’yishlik bilan jamiyat taraqqiyotining muhim omillari hisoblanadi. 
Ishsiz inson ishga joylashmasa, ma’lum daromadni o’zi topmasa, kambag’allik tugamaydi. Kambag’allikka 
ko’rsatiladigan yordamlar bir marotabalik yoki biror qisqa vaqtni o’z ichiga oladi. Hozirgi kunda ko’plab ish 
o’rinlari yaratilmoqda, biroq tez sur’atlarda aholining o’sib borishi va mehnatga layoqatli yoshdagilar 58,9 % 
[2] tashkil etishini inobatga olib O’zbekiston Respublikasi Prezidenti o’zining “Kambag’al va ishsiz aholini 
tadbirkorlikka jalb qilish, ularning mehnat faolligini oshirish va kasb hunarga o’qitishga qaratilgan hamda 
aholi bandligini ta’minlashga oid qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi [3] qarorini qabul qildi. Qarordan 
ko’zlangan asosiy maqsad – Kambag'al va ishsizlarni kasb-hunarga va tadbirkorlikka o'qitishning yangi 
tizimini joriy qilish, ularni kasb-hunarga o'qitishda xususiy sektor bilan hamkorlikni yo'lga qo'yish, kasb-
hunarga va tadbirkorlikka o'qitish jarayonlarini tashkil etish, ehtiyojmand aholi va nogironligi bo’lganlarni 
ish bilan ta'minlashga oid qo'shimcha choralarni amalga oshirish hisoblanadi. Markaziy bankka o‘zini o‘zi 
band qilgan shaxslar uchun oilaviy tadbirkorlik dasturlari doirasida 300 milliard so‘m kredit mablag‘lari 
ajratdi.