Ўзбекистон архитектура ва шаҳарсозлигининг янги босқичидаги ижтимоий сиёсий ҳаёт билан боғлиқлиги. Ҳукумат қарорлари

Ўзбекистон архитектура ва шаҳарсозлигининг янги босқичидаги ижтимоий сиёсий ҳаёт билан боғлиқлиги. Ҳукумат қарорлари

Ўкитувчи: МирзаевД.М

CАМАРҚАНД ДАВЛАТ АРХИТЕКТУРА КУРИЛИШ ИНСТИТУТИ
АРХИТЕКТУРА ФАКУЛТЕТИ
Самарқанд 2020

SURXONDARYO. SULTON SAODAT MAJMUASI. XI ASR.

SURXONDARYO. SULTON SAODAT MAJMUASI. XI ASR.

Me’moriy yodgorliklar

• Buxorodagi somoniylar maqbarasi IX-X asrlarga oid dunyoga mashhur me’moriy yodgorlik hisoblanadi.Ubutunlay pishgan
• g‘ishtdan qurilgan va katta gumbaz bilan qoplangan. Imoratga shakl berilgan g‘ishtlar ishlatilgan. Bu maqbaraga o‘ziga xos ko‘rk bag‘ishlaydi. Somoniylar maqbarasi o‘rta asr me’morchiligining nodir namunasi hisoblanadi.

SURXONDARYO. SULTON SAODAT MAJMUASI. XI ASR.

IX-X asrlarga oid boshqa maqbaralar orasida Tim qishlog‘idagi Arab Ota, Karmanadagi Mir Said Bahrom va Uzundagi Ostona Bobo maqbaralari mashhurdir.
Eski Termizdagi IX asrga oid ulkan Qirqqiz inshooti to‘laligicha xom g‘ishtdan qurilgan. Uning burchaklari burjlar bilan mustahkamlangan. Saroy shaklidagi ushbu to‘rtburchak inshoot tomonlarining uzunligi 50 metrdan oshadi.
XI-XII asrlarda minoralar qurish keng ommalashadi. Buxoroda qoraxoniylar hukmronligi davrida jome’ masjidining yonida Minorayi kalon («Katta minora») barpo qilindi. Minoraning balandligi 45 metrdan oshadi. Unda minoraning qurilgan sanasi 1127-yil ekanligi haqidagi yozuv saqlanib qolgan.
Vobkent (Buxoro vohasi) va Jarqo‘rg‘on (Surxon vodiysi) minoralari XII asrda tiklangan.

MEMORCHILIK SHIDDATI

• XI asrda Buxoro va Samarqand o‘rtasidagi yo‘l ustida Roboti malik karvonsaroyi barpo qilingan. Uning darvozasining baland peshtoqi bizning kunlarimizgacha saqlanib qolgan.
• Karvonsaroy o‘rta asrlarda pishiq g‘ishtdan qurilgan qudratli devor bilan mustahkamlangan. Cho‘llarda joylashgan karvonsaroylar mudofaa devorlariga ehtiyoj sezgan.