Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Дастурий таъминотнинг мослашувчанлиги ва мобиллиги. 
Дастурий мослашувчанлик концепцияси кенг масштабларда биринчи марта 
IBM/360 тизимининг ишлаб чиқувчилари томонидан қўлланилган. Ушбу 
тизим моделларини бутун қаторини лойиҳалашдаги асосий вазифа шундай 
архитектурани яратишдан иборат, бу фойдаланувчи нуқтаи-назарида 
тизимнинг барча моделлари учун нарҳи ва уларнинг хар бирини 
самарадорлигидан қатий назар бир ҳил бўлиши мумкин бўлади. Янги 
(одатда, ўта самаралироқ) моделга ўтишда дастурий таъминотда мавжуд 
бўлган маделини сақлаб қолиш имконини берадиган бундай ёндошувнинг 
катта 
устиворлиги 
компьютер 
ишлаб 
чиқарувчилари 
сингари, 
фойдаланувчилар томонидан ҳам дарҳол баҳоланади ва шу вақтдан бошлаб 
барча компьютер ускуналарини етказиб берувчи-фирмалар қўшма 
компьютерлар сериясини етказиб берган ҳолда ушбу принциплар билан 
қуроланишди. Бироқ, хатоки энг илғор архитектура ҳам эскиради ва 
ҳисоблаш техникаси архитектураси ва ташкил этиш усулларига радикал 
ўзгартишлар киритишга эҳтиёж туғилишини такидлаш зарур.
Хозирги вақтда ахборот технологияларини ривожлантиришнинг 
замонавий тенденцияларини белгиловчи жуда мухим омиллардан бири бўлиб 
дастурий - амалий воситалар бозорига компьютер ускуналарини етказиб 
берувчи компанияларнинг йўналиши ҳисобланади. Бу аввалам бор, охирги 
фойдаланувчи учун у ёки бу аппарат платформасини танлаш эмас, балки уни 
вазифаларини ҳал этиш имконини берадиган дастурий таъминот муҳимлиги 
билан изоҳланади. Қўшма дастурий компьютерларнинг бир турдаги 
тармоқларидан турли ишлаб чиқарувчи фирмаларнинг компьютерларини ўз 
ичига олувчи бир турда бўлмаган тармоқларни қуришга ўтилиши тармоқнинг 
ўзига бўлган нуқтаи-назарни тубдан ўзгартириб юборди: нисбатан оддий 
ахборот алмашиш воситасидан у алоҳида ресурсларнинг интеграция воситаси 
қудратли тақсимланган ҳисоблаш тизимига айланди, унинг хар бир элементи 
(сервер ёки ишчи станция) аниқ амалий вазифа талабларига ҳаммасидан кўра 
яхшироқ мос келади. Ушбу ўтиш қатор янги талабларни олдинга сурди. 

---

23 
Биринчи навбатда бундай ҳисоблаш муҳити аппарат воситалари ва дастурий 
таъминот сони ва таркибини ҳал этиладиган вазифаларнинг ўзгариб 
турадиган талабларига мувофиқ кескин ўзгартириш имконини бериши керак. 
Иккинчи навбатда у айнан бир ҳил дастурий тизимларни турли аппарат 
платформаларида ишга тушириш имконини таъминлаши керак, яъни 
дастурий таъминотнинг мобиллигини таъминлаши керак. Учинчидан, ушбу 
муҳит бир турда бўлмаган тармоқа кирувчи барча компьютерларда айнан бир 
хил одам-машина интерфейсларнинг қўлланилиш имкониятини кафолатлаши 
керак.