Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

 
Коммутациялашни бошқариш сатҳи
 
сигнализация ахборотини 
ишлаб чиқиш, чақириқларни маршрутлаш ва маълумотлар оқимини 
бошқариш каби вазифаларни бажаради. 
Бунда дастурий коммутаторлар (Soft Switch) санаб ўтилган 
функцияларни бажаради. Тармоқда бир нечта Soft Switch бўлиб, улар бир-
бири билан SIP (Session Initiation Protocol) протоколлар ёрдамида ўзаро 
муносабатда бўлади ва ўрнатилган бошқаришни биргаликда бошқаришни 
таъминлайди. 
Транспорт сатҳи
 
фойдаланувчилар ўртасидаги маълумотларни 
узатишни таъминлайди. Бунда айни пайтда магистралларимизда мавжуд 
бўлган PDH ва SDH узатиш тизимлари муҳим аҳамиятга эгадир. 
Ҳалқаро Электралоқа ва Телекоммуникация Уюшмаси (ITU-T) 
транспорт сатҳи учун қўйиладиган қуйидаги талабларни аниқлаган: 

Реал вақт давомида йўқотишларсиз боғланишни таъминлашни 
қўллаб-қувватлаш; 

“Ячейкали”, “Нуқта-Кўпнуқта”, “Кўпнуқта-Кўпнуқта”, “Кўп 
ячейкали” топологияли боғланишни таъминлаш қўллаб-
қувватлаш; 

Ишончлилик, масштаблаштириш, киришувчанлик ва бошқаларни 
юқори даражасини таъминлаш. 
Транспорт сатҳига қуйидаги талаблар қўйилади: 

Алоқа тугунидаги қурилмаларнинг юқори ишончлилигини 
таъминлаш; 

Трафикни бошқаришни таъминлаш; 

Масштаблаштиришни таъминлаш; 
NGN 
тармоғининг транспорт сатҳи иккита, кириш тармоғи ва базавий 
тармоқдан ташкил топган. 
Кириш тармоғи абонент линияси, кириш тугуни ва узатиш тизимлари 
(PDH/SDH) дан иборат. 
Базавий тармоқ каналларни транспортировка ва коммутациялаш 
вазифасини бажаради. Базавий тармоқ қуйидаги 3 та технология сатҳлардан 
иборат: 

IP, ATM, MPLS (пакетларни коммутациялаш); 

SDH, Ethernet…(трактларни форматлаштириш); 

FOC, DRRL, CC…(сигналларни узатиш муҳити). 
NGN 
нинг базавий тармоғи қуйидагиларни ўз ичига олади: 

Транзит тугунлари; 

Абонентларни мултисервис тармоғига уловчи охирги тугун; 

Ахборот, чақирув, улаш сигналларини бошқарувчилар; 

УФТТ, МУТ, ЭАТ га уловчи шлюзлар. 

---

183 
Кириш сатҳи
турли хил алоқа воситаларини (компьютер, телефон 
аппарати, факсимиль аппарати ва бошқалар) тармоққа уланишини 
таъминлайди.Унда қуйидаги технологиялар ишлатилиди:

Симсиз алоқа технологияси (Wi-Fi); 

Кабел телевидениеси тизими асосидаги технология (DOCSIS, 
DVB); 

Оптик толали технология (PON); 

Технология xDSL. 
NGN тармоғининг бошқарув тизими қуйидаги расмда (24.2-расм) 
келтирилган: 
24.2-расм.