Œзбекистан республикаси олий ва œрта махсус таълим вазирлиги

Дифференциал усул
деб, маҳсулотнинг сифатини биргина кўрсаткичидан 
фойдаланишга асосланган маҳсулот сифатининг баҳолаш усулига айтилади. 
Дифференциал усул баҳоланувчи маҳсулот сифатининг кўрсаткичини асос 
бўлувчи кўрсаткич билан таққослашга асосланган. Масалан, бир корхонадан 
чиқарилаѐтган ускунанинг ишлаш муддати 8 йилни, иккинчи корхонада эса бу 
рақам 12 йилни ташкил этади, асос бўлувчи қиймат эса 10 йил. Маҳсулот 
сифатининг даражаси эса биринчи корхонада асос бўлувчи қийматга нисбатан 
паст, иккинчисида эса баланддир. Бу кўрсаткич унинг ишлаш муддатини 
яхшиланиши натижасида эришилган.
Маҳсулот 
сифатининг 
комплекс 
кўрсаткичларини 
қўлланилишига 
асосланган маҳсулот сифатини баҳолаш усули - 
комплекс усул 
деб аталади. 
Масалан, автобусларнинг сифатини баҳолашда умумлаштирилган сифат 
кўрсаткичи - бу уларнинг йиллик унумдорлиги тушунилади.
Аралашган усул
- бу бир вақтнинг ичида ҳам биргина кўрсаткичидан, ҳам 
комплекс кўрсаткичлардан фойдаланиб маҳсулотнинг сифати баҳоланади.
Статистик усул
билан маҳсулотнинг сифатини баҳолашда математик 
статистика усулларидан фойдаланилади.

---

176 
Маҳсулот сифатини бир меъѐрда бўлишини таъминлашда маҳсулот 
сифатини бошқариш алоҳида ўрин эгаллайди.
Ҳар қандай бошқаришнинг моҳияти бошқариш қарорларини ишлаб чиқиш 
ва уни бошқарувчи объектда ўз таъсирини амалга ошириш кўзда тутилади. 
Маҳсулот сифатини бошқариш 
деганда маҳсулотни яратишда унинг керакли 
сифатини таъминлаш ва меъѐрида бўлиб туриш мақсадида амалга ошириладиган 
ҳаракатлар мажмуи тушунилади.
Маҳсулот сифати жараѐнларнинг қандай ташкил этилганлигига, уларни 
қандай меъѐрда ишлашига, назорат - ўлчаш асбобларининг нақадар текис 
ишлашига ва шу жараѐнларда ишлаѐтган ходимларнинг малакасига сўзсиз 
боғлиқдир.
Бошқариш таъсири бошқарилувчи жараѐнларни амалдаги ҳолатини сақлаш 
ѐки унга ўзартмалар киритишдан иборат.