Œзбекистан республикаси олий ва œрта махсус таълим вазирлиги

Таянч иборалар: 
қадимий ўлчаш бирликлари, антропометрик ўлчаш 
бирликлари, ўлчовлар. 

---

20 
Назорат саволлари. 
1.
Ҳозирги замондаги физикавий ва кимѐвий хусусиятларни ўлчашда 
қадимий шарқ ва ғарб фалсафасининг тутган ўрнига баҳо беринг. 
2.
Бир пайтлар ўзимизда яратилиб, сўнгра бошқа ном билан ўзимизга 
қайтиб келган ўлчаш бирликлари ҳақида нималарни биласиз?
3.
Қандай сабабларга кўра тарихда ҳудудимиздаги бўлган ўлчовлар ва 
ўлчаш бирликлари бошқа давлатлардаги ўлчашлар учун асос бўлиб хизмат 
қилган? 
4.
Марказий Осиѐда илгари қўлланган, физикавий ва кимѐвий 
хусусиятларни ўлчашга мўлжалланган қандай бирликларни биласиз? 
5.
Ўлчаш бирликларини нима учун турли халқлар умумлаштиришга 
ҳаракат қилганлар? 
6.
Қадимги олимларнинг ўлчашлар борасидаги бебаҳо маслаҳатларидан 
бир нечтасини мисол сифатида келтиринг. 
7.
Миқѐси Нил қурилмаси тўғрисида қандай маълумотларга эгасиз? 
8.
Халқимизнинг ўлчашлар борасидаги мақолларидан 5 тасини 
келтиринг. 
9.
Қадимги олимларнинг ўлчашларга катта аҳамият берганлигини 
қандай изоҳлайсиз. 
10.
«Устурлоб» номли ўлчаш асбоби тўғрисида қандай маълумотларга 
эгасиз 
 
Уй вазифаси:
1. Ўзбкистонда ўрта асрлардан бери сақланиб қолган, физикавий 
ва кимѐвий хусусиятларни ўлчашда қўланадиган бирликлардан 5 
тасини санаб беринг. 
 

---

21 
Давра суҳбати учун масалалар.
1. Нима учун узум, анжир, шафтоли, қовун, тарвуз ва бошқа ўсимликлар 
жанубда, асосан бино деворига, пахса ѐки тош деворларига яқин жойларда яхши 
ўсади ва тезроқ пишиб етилади? 
2. Баҳорда қор эриганда тупроқдаги намликни сақлаб қолиш учун ер 
майдонининг нишаб жойларидаги қор уюмланиб, кул, қора тупроқ, гўнг ва 
бошқалар йўл-йўл қилиб сепилади. Нима учун бу усул тупроқда эриган қор 
сувини сақлашга ѐрдам беради?
3. Космик техникани энергия билан таъминловчи қуѐш батареялари қандай 
ишлайди? 
4. Тошкентда қандай ноѐб телескоп бор?
5. Ўзбекистон ҳудудида етиштириладиган буғдой, сули ва шунга ўхшаш 
донли ўсимликлар нима учун пишиш жараѐнида рангларини ўзгартиради?