Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети

Пердедийўал ушын панеллер. 
Бундай панеллер жоқары маркалы гипсбетоннан үлкен 
ӛлшемлерде таярланады. Үлкен ӛлшемли панеллер бӛлме узынлығында, қабат 
бийиклигинде, ени болса 80-120 мм ҳалда таярланады; айрым жағдайларда бӛлмениң бир 
бӛлеги ушын таярланыўы мүмкин. Гипсбетон панеллерди таярлаў процессинде есик 
орынлары ҳәм басқа бӛлимлер қўйып жибериледи. Санитария бӛлмелери ушын 2510х1700 
мм ӛлшемдеги гипсбетон панеллер ислеп шығарылады. Гипсбетон панеллердиң орташа 
тығызлығы 1400-1500 кг

м
3
. 
Гипсбетон панеллер массасы үлкен болып, ыссылық пенен қайта ислеў 
қыйыншылықлар туўдырады. Гипсбетон панеллердиң массасын кемейттириў мақсетинде 
қурамына талшық тәризли жеӊил толтырғышлар киритиледи. 
Гипс талшықлы панеллер алыўда талшық тәризли толтырғыш сыпатында майдаланған 
қағаз макулатурасы, қамыс, кенеп ҳәм ғаўаша, бийдай ҳәм салы пақалы, текстил санааты 
шығындылары ҳәм басқалар ислетилиўи мүмкин. Бундай панеллер 3000х1200 мм ҳәм 
2500х600 мм ӛлшемлерде, қалыӊлығы болса 50 мм етип ислеп шығарылады. Олардыӊ 
орташа тығызлығы 800-1100 кг

м
3
, қысылыўға беккемлиги 3,5 МПа. 
Гипсбетон панеллер әдетде прокат усылында ислеп шығарылады. Прокат усылында 
буйым турақлы ҳәрекетленип атырған лента арасына қойылады, соӊ кептириў камерасына 
жибериледи (20.2-сүўрет). 
Гипсбетон плита ҳәм панеллер алыўда, имаратлар ишки пердедийўалларын қурыўда 
ислетиледи. Олар отқа шыдамлы болғаны ушын металл ҳәм ағаш конструкцияларды 
қорғаўда ислетиледи. Гипсбетон плита ҳәм панеллер санитария бӛлмелери қурылысында 
ислетилсе, суў ӛткизбейтуғын бояўлар ҳәм плиткалар менен қапланыўы керек. 
20.2-сҥўрет. Прокат усылында гипсбетон панеллер ислеп шығарыў технологиялық 
схемасы 
1-прокат агрегаты; 2-араласпа қарығыш; 3, 4, 5-гипс, қум, кепек бункерлери;
6-дозатор-тәмийинлегиш; 7-жеткизиўши ролганг; 8-кантовател.
Қурылыс майданларына панеллер арнаўлы треллер-прицепли автомашиналарда 
тасылады, монтажланыўға шекем кассеталарда жаўын-шашыннан қорғалған ҳалда 
сақланады. 

---

139 
Пол тийкарлары ушын ислетилетуғын панеллер байланыстырыўшысы қурамында 
гипстен тысқары цемент ҳәм пуццолан қосымшалар болады. Гипсцементпуццоланлы 
панеллер бӛлме дийўалы ӛлшемлеринде, 50-60 мм қалыӊлықта ислеп шығарылады. Панел 
беккемлигин асырыў мақсетинде ағаш каркас пенен арматураланады. Панеллер бӛлмениң 
бир бӛлегин қаплайтуғын ӛлшемлерде де ислеп шығарылыўы мүмкин. Олардыӊ орташа 
тығызлығы 1300 кг

м
3
қа шекем, қысылыўдағы беккемлиги кеминде 7 МПа болыўы керек. 
Гипсцементпуццолан байланыстырыўшы тийкарында таярланған плита ҳәм панеллер 
санитария-техника кабиналары, вентиляция коммуникациялары, ҳәмде бир қабатлы турақ 
жай имаратлары сыртқы дийўаллары қурылысында ислетиледи.