|
-jawın qurtıları túrlerin anatomo-morfologiyalıq jaqtan xarasterikalaw;
-awıl xojaliǵi eginlerin egiw hám baǵıwda qollanilatuǵın tiykarǵı agrotexnikalıq ilajlar (jer aydaw, shudigarlaw) dıń jawın qurtılarǵa tásirin uyreniw ;
-g'oza-jońıshqa almaslap egiletuǵın atızlarda jawın qurtılarınıń túrlerin ósimlikler vegetatsiya dáwirinde muǵdarlıq ózgeriswin hám topıraqta vertikal bólistiriliwin baqlaw ;
-jawın qurtılarınıń ayırım awıl xojaliǵi eginlerine payda keltiretin tásirin anıqlaw
-jawın qurtılarınıń regeneratsiya ózgeshelikin uyrenıw ;
-jawın qurtılarınıń omırtqalı haywanlarda parazitlik etiwshi gelmentlardiń aralıq xojayini retindegi ahemiyatin ashıp beriw.
Izertlewdiń ilimiy jańalıǵı. Tashkent vaxasi agrotsenozlarida jawın qurtılarınıń tarqalıwı hám ekologiyalıq qásiyetleri uyrenilgen, olardı 9 túri hám eki genje túri anıqlanǵan. Aporrectodea caliginosa caliginosa genje túri Ózbekistanda dáslepki bar belgilengen. Jawın qurtınıń topıraqta vertikal bólistiriliwi hám jıl mawsimleri boyınsha dinamikası korsetip berilgen. Jawın qurtılarınıń agrotsenozlarda muǵdarlıq ózgeriwine unamlı tásir kórsatiwshi agrotexnikalıq ilajlar (tereń aydaw, organikalıq tógin salıw, almaslap egiw) anıqlap berilgen. Saqiynali qurtlar laboratoriya sharayatında regeneratsiya ózgesheligi, suw ortalıqında jasaǵıshlıǵı, ózgeriwsheń temperaturadaga shıdamlılıǵı ashıp berilgen.
Járdemge tómendegiler alıp shıǵıladı :
-jawın qurtılarınıń túrler quramı, túrlerdiń anatomo-morfologiyalıq xarakteristikası ;
-jawın qurtılarınıń Tashkent vaxasi agrotsenozlarida tarqalıwı hám vertikal bólistiriliwiniń jaǵdayı.;
-awıl xojalıǵı eginlerin egiw hám baǵıwda qollanilatuǵın tiykarǵı agrotexnikalıq ilajlarınıń jawın qurtılarına tásiri;
-jawın qurtılarınıń ayırım awıl xojalıǵı eginlerine paydasınıń tásiri.
Izertlewdiń teoriyalıq hám ámeliy ahemiyeti. Jawın qurtlardıń bio-ekologiyalıq qásiyetlerin uyrenıw agrotsenozlarda júz berip turatuǵın topıraq payda bolıw processleri, atap aytqanda organikalıq qaldıqlardıń toplaniwi hám ózgariwi, gumustiń qáliplesiwin túsinip alıwǵa járdem beredi. Saqıynalı qurtlardıń i túrler quramın hám olardıń tarqalıw qásiyetlerin uyrenıw agrotsenozlar ushın eń áhmiyetli ahemiyetge iye bolǵan túrlerdi anıqlap alıp, kelesinde ámeliy maqsetlerde paydalanıwǵa múmkinshilik beredi. Agrotexnikalıq ilajlardıń jawın qurtılarına tásirin uyrenıw olardıń topıraq payda bolıw processindegi ahemiyetin tusinib alıwǵa, quramın jaqsılanıwı hám hasıldarliǵın asırıwǵa járdem beretuǵın faktorlardı anıqlap alıwǵa múmkinshilik beredi. Izertlew jumıslarınan alınǵan nátiyjelerden agrotsenozlarda qollanilatuǵın agrotexnikalıq ilajlar nátiyjesin asırıwda, hamde joqarı uqıp orınlarında omırtqasızlar zoologiyasi, topıraq zoologiyasi hám ekologiya pánlerin oqıtıwda paydalanıw múmkin.
Ilimiy jumıstıń aprobatsiyasi hám baspadan shıǵarilǵan jumıslar
Izertlewdiń tiykarǵı nátiyjeleri UzR FA Zoologiya institutınıń jılliq ilimiy - teoriyalıq konferenciyalarında hám ilimiy esabatlarında (Tashkent, 1996 -2003), «Ekologiya máseleleri» Xalıq aralıq ilimiy - ámeliy konferenciyada (Samarqand, 1999 ), Iv Xalıq aralıq nematologlar simpoziumi (Moskva, 2001), «Biologiya - nauka 21 go veka» Xalıq aralıq ilimiy konferenciya (Pushina, 2002), hám birtalay ilimiy - teoriyalıq ánjumanlarında keń bayan etilgen.
Dissertatsiya temasına tiyisli 11 ilimiy jumıs baspasózde baspadan shıǵarılǵan (sonnan 4 wi ilimiy jurnallarda ).
Dissertatsiyanıń dúzilisi hám kolemi. Dissertatsiya kirisiw, 5
bap, nátiyje, juwmaq hám 166 ádebiyatlar diziminen ibarat. Jumıs teksti 106 saxifada jazılǵan bolıp, ol jaǵdayda 11 keste hám 12 súwret keltirilgen.
Avtor jıynalǵan materiallardı analiz qılıw daǵı qımbatlı maslaxati ushın Rossiya FA Toǵayshılıq institutı professorı T. S. Vsevolodova-Perel'ga hám UzR FA zoologiya institutı direktorı, akademikalıq J. A. Azimov., professor R. N. Axmerovlarga bolsa dissertatsini jaqlawǵa tayarlaw processindegi járdemleri ushın óz minnetdarshiliǵın ańlatadı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
