Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Aporrectodea urıwı (Orley, 1885) vsevolodova-Perel, 1997
Sinonim: Nicodrilus Bouche, 1972 emend. Perel, 1976
Nefridiylari qıstırıp qoyıwsiman yamasa Ol formada bolıp, iymeygen bólegi tiykarınan keyingi tárepinde jaylasqan. Túkleri óz-aro jaqın jaylasqan. Teri reńleri qońır, laplama yamasa reńsiz bolıwı múmkin. Er adamlıq jınıslıq tesigi 15 nchi sheńberde boladı. Urıw qabıllaǵıshları túkler jónelisi arqalı sırtqa ashıladı. Urıw danleri hám urıw jolları erkin jaǵdayda. Urıw qaltaları 4 jup, geyde 2 yamasa 3 jup boladı. Urıw qabıllaǵıshları eki jup yamasa odan artıq bolıp, 10 hám 11 -inchi sheńberler aralıǵindaǵı dissepimentlar menen óz-ara baylanısqan. Muskul tuqıması pár sıyaqlı yamasa baylam formada bolıwı múmkin.Biziń tekseriwlerimizde Tashkent vaxasi agrotsenozlarinda Aporrectodea urıwına tiyisli 2 tur hám 2 genje tur anıqlandi. Denesi uzınlıǵı 60 -160 mm, juwanlıǵı 4-7 mm, sheńberler sanı 104 ten 248 dánege shekem, terisi qońır túsde, geyde reńsiz. Denesi kúndeleń kesimi domalaq, anaǵurlım tegislesken. Bas epilobek formada. Arqa tesikleri 8, 9 yamasa 9, 10 -inshi sheńberler aralıǵınan baslanadı. Túkleri óz-aro júdá jaqın jaylasqan. jónalisli 9, 10 hám 11-inchi sheńberlerdegi túklerdiń átirapı bezli papillardan ibarat. Er adamlıq jınıslıq tesigi 15-nchi sheńberde jaylasqan bolıp, qońsı sheńberlerge kirip baratuǵın qalıń bóz menen oralǵan. Belbaw qamarı 27-35-inshi sheńberlerdi iyeleydi, 31 hám 33-inshi sheńberlerdiń qaptal tárepleri teńge sıyaqlı bezli hámliklerden ibarat. Urıw qaltaları 9 -12-inshi sheńberlerde jaylasqan. Eki jup urıw qabıllaǵıshı 9 -10, 10 -11-inshi sheńberlerdegi cd túkler jónelisine ashıladı. Belbaw qamarı jaylasqan sheńberlerde spermatoforlar tamshısiman bolıwı anıqlanǵan. Dissepimentlari 5-6 hám 9 -10 -inchi sheńberler aralıǵinda juwanlasqan. Divertikul formadaǵı oxak bózi 10 -nchi sheńberde jaylasqan. Muskul tuqimasi par sıyaqlı formaǵa iye. Ózbekistannan tısqarı bul genje tur Rossiyanıń Saratov wálayatı, Volga qasında, Kavkazning qara teńiz boylarında, Kavkaz hám Kavkaz aldı aymaqlarında ushraydı. Taw regionlarında qara hám qońır topraqlarda, taw aldı regionlarında otlaq hám otlaq-shól ósimlikleri ósetuǵın maydanlarda tarqalǵan (Malevich, 1937; Perel', Karpachevskiy 1968,; Kvavadze, 1979 ). Bul genje tur Orta Aziyada Tadjikistanda tabılǵan (Valiaxmedov, 1961). Qubla Sahılında turdıń partenogenetik forması tarqalǵanlıǵı belgilengen (Molodova, 1973).
Usı genje tur Tashkent vaxasiniń barlıq rayonlarında belgilengen. Suwǵarılatuǵın ızǵar topıraqlı egin maydanlarında dominantlıq etedi. Bul genje tur Jańa jol rayonı «Jańa ómir», Orta Shirshıq rayonı «qarasıw». Tashkent rayonı «Oxunboboev», qıbray rayonı «Limonchilik» xojalikları hám Bustonlıq rayonınıń Xojankent awılı, Shorvoq posyolkasi átirapındaǵı agrotsenozlarda anıqlandi. Turni pastekislik, toǵay-shól, toǵay regionlarında hám tuqayliklarda dús keliwi jazıp qoyıldı.