Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

XVI-XVIII a’sirlerde Jazoir.

Toqtawsiz o’z ara urislar aqibetinde Jazoirda sawda diyqanshiliq o’nermentshilik ha’m qalasazliq kriziske ju’z tuti. Sog’an qaramastan Jazoir bjawinger ma’mleket retinde tanilg’an ha’m abroyg’a iye bolg’an edi. Jazoir qaraqshilari Evropa ma’mleketlerinin’kemelerin qolg’a alar ha’m ha’tte Ispaniya ha’m Italiyanin’ portlarina hu’jim sho’lkemlestiredi bol xristiyanlardin’ sawdasina ha’m qa’wipsizligine u’lken ziyan tiygizbekte edi.

Hayriddinnen keyin Jazoirdi basqarg’an Hasan posho (1544-1552) da a’kesinin’ siyasatin dawam ettirdi. Jazoir Istambulga ra’smiy boysinsa-da ,Hasan poshonin’ o’zi derlik g’aresiz siyasat alip bardi.

Hayriddin ha’m onin’ miyrasqorlari da’wirinde qa’liplesken Jazoir askeriy siyasiy sistemasi XIX asir baslarina shekem o’zgermesten qaldi.

XVII a’sir 60-jillari XVIII a’sir baslari Jazoir aymaqta gegemonliq ushin Marokash sultanlari ha’m Tunis biyleri menen gu’res alip bardi.

XVIII a’sirde de Jazoir Usmaniyler imperiyasinin’ eyaliteti edi , a’melde suveren edi. 1710-jildan 1798-jilg’a shekem ha’kimyastta bolg’an 10 deyden tek u’shewi saray awdarispag’inda o’ltiriledi. Fransuzlar dey armiyasin jen’ip (1830) ma’mleket paytaxti jazoirdi iyeleydi. Ma’mleket ishkerisinde Amir Abdulqodir basshilig’inda qawimler fransuzlarg’a qarsiliq ko’rsetedi.Biraq bul ha’reket bastirildi. Fransiya hu’kimeti evropalilarg’a Jazoir jerlerinen paydalaniw g’a ruqsat berdi.

Sorawlar:

1. 
   Usmaniyler hu’kimdari Sa’lim I Qahira qalasin neshinshi jilda basip aldi?
   
2. 
   “Nizamnamayi Misir” hu’jjeti neshinshi jilda qabil etildi?
   
3. 
   Jazoir hu’kimdari Hasan posho neshinshi jillarda hu’kimdarliq etken?
   
4. 
   Frantcuzlar armiyasi Jazoirdi qashan basip aldi?