Ózbekistan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

Dún`ya sawdası. Dún`ya sawda satıq orayında Gollandiyadan tısqarı Angliya da turǵan, bul bolsa ullı geografiyalıq ashılıwlardıń dereklerinen biri edi. Angliyada eń iri London portlarında úlken jelkenli kemeler tıǵız turǵan. Teńizler arqalı sawda qılıw anglichan sawdagerlerin sawda kompaniyalarına birlesiwine majbúr etti. Bunday kompaniyalar sanı tezlik penen asıp bardı. 1600 jılda Ost-Indiya kompaniyası shólkemlestirilgen bolıp mámleketke hár túrli burıshlar alıp keliw usı kompaniyaǵa berilgen edi. 1600 jılda kompaniya óz aǵzalarına qosqan qarjılarınıń 500 % muǵdarında divident tóledi. Mámleketke paxtanı tek “Levantiy” kompaniyası alıp kelgen. Olar jer orta teńizi mámleketi menen sawda etiw imkaniyatın qolǵa kirgizgen. Rossiya menen ataqlı «Moskoviya» kompaniyası sawda etken. Korollar kompaniyalardı dúziwge jan jan dep razı bolǵan. Sebebi bergen patenti ushın ǵáziynege úlken pullar kelip túsken. Bunnan tısqarı kóplegen kompaniyalar uzaq mámleketlerde Angliya máplerin korǵaw májburiyatın da alǵan. XVI ásir aqırı, ásirese dáslepki Styuartlar dawirinde belgili bir tovarlar menen yamasa belgili bir aymaqlardıń hukıqın londonlıq baylar satıp alǵan. XVII ásir baslarına kelip anglichan sawda kompaniyaları Irannan Arqa Amerikaǵa shekem, Shveciyadan Hindistan hám Ceylonǵa shekem bolǵan júdá úlken aymaqtı óz tásir sheńberinde qadaǵalaǵan. 1640 jılǵa kelip anglichan sawdası kólemi XVII ásir baslarına qaraǵanda eki ese kóp edi.