‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

127

---

197-rasm

Turgan  holda,  qoTlar  yuqorida  ketma-ket  tarzda  avval  qoTlar, 

bo‘yin,  tana  bukilib,  o‘tirgan  holatda  aylanasimon yelka hosil  qili- 

nishi kerak (198-rasm).

a)

b)

d) 

e)

198-rasm

199-rasm

---

Turgan holatda oyoqlar oldinda,  qo‘llar yonda.  Oyoqlami pruji- 

nasimon  harakatlantirish  -   avval  boldir-tovon  bo‘g ‘imi,  tizza,  tos- 

son  bo‘g‘imlari  ishga  tushadi,  keyin  yarim  cho‘qqayib  dumaloq 

orqa hosil qilinadi, keyin tezkor siltash orqali q o ila r oldinga qilinib, 

dastlabki holatga qaytiladi (199-rasm).

Statistik holatlarda va tayanch maydoni kichik b o ig an  mashqlar- 

ni  bajarishda  muvozanat  saqlash  uchun  muvozanat  mashqlari  yor- 

dam beradi.

Namunaviy  mashqlar:  turgan  holatda,  bir  yoki  ikki  oyoq  uchi- 

ga  ko‘tarilish,  q o ila r  turli  holatda  boiadi.  Xuddi  shu  mashqlami 

yopiq  ko‘zlar  bilan  bajarish  kerak;  chegaralangan  maydonda  501- 

rish.  Tebranadigan tayanchda harakatlanish;  o ‘yinni  yurish  mashq- 

lari,  signal  berilganda  to‘xtaydi  (“qotib  qol”  kabi);  oyoqlami  turli 

harakatlantirib yurish;  ko‘zlami bogiab belgilangan chiziq bo‘ylab 

harakatlanishi. Musobaqa elementlarini kiritish: “kim mashqni xato- 

siz bajaradi?” Sakrash bilan b o g iiq  mashqlami bajarish.

Akrobatik  mashqlar  shug‘ullanuvchida  eng  muhim  sifatlami, 

harakatlanish,  psixomotor  va  ruhiy  tayyorgarlikning  rivojlanishiga 

yordam beradi.

Ularga  quyidagilar  kiradi:  yarim  shpagatlar,  turli  yo‘nalishdagi 

umbaloq  oshishlar,  tik  turishlar,  to‘ntarilishlar  (yonga,  oldinga  va 

orqaga).

Umumiy  uslubiy  tavsiyalar:  o‘rgatish  davrida  bolaning  yoshiga 

xos b o ig an  xususiyatlardan va uning tayyorgarligidan kelib chiqish 

kerak.  Ko‘rsatish  va  ko‘rgazmali  qurollardan  foydalanish  zarur. 

0 ‘zgarish davrida shugillanuvchidan taqlid qilish qobiliyatini faol- 

lashtiruvchi,  obrazli taqqoslashlardan foydalanish m a’qul.

Asosiy mashqlami  o‘zlashtirishda gavdani  to‘g ‘ri  tutish  ko‘nik- 

masini hosil qilishga, tog‘ri yurishga va qoi-oyoqlam i to‘g‘ri tutish- 

ga katta ahamiyat berish zarur.

Harakatlanish  ko‘nikmalarini  o‘zlashtirish jarayonida  bolalarda 

harakatlanishga  intilish  hissini  rivojlantirish  kerak.  Bunda  bola- 

ning ruhiy  holatini  hisobga olgan holda harakatlanish  xavfsizligini 

ta’minlash juda muhim hisoblanadi.