‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

38. Mutlaq huquqiy munosabatlarda 
subyektlv huquq egalari o‘z huquqlarining 
buzilmasligini har kimdan va hammadan talab qila oladilar.
39. Nisbiy huquqiy munosabatda 
esa faqat bir shaxs (yoki shaxslar)gina 
huquq yoki majburiyat oladi. Nisbiy huquqlar zimmasida majburiyat olgan 
m a’lum shaxs (yoki shaxslar)ga nisbatangina kuchda bo‘ladi.
40. Mulkiy huquqiy munosabatlar yuqorida 
qayd etilganidek, mutlaq huquqiy 
munosabat bo‘lib, mulkiy xarakterga ega hamda ashyoni egallash, undan 
foydalanish va uni tasarruf etishga qaratiladi.
41. Majburiyat-huquqiy munosabatlari 
nisbiy munosabat bo‘lib, mulkiy 
huquqiy munosabatlar bilan bog‘liq bo‘lsa ham, hamma vaqt moddiy narsa 
(ashyo) bilan bog‘liq bo‘lmasligi mumkin.
42. Korporativ huquqiy munosabatlar. 
Subyektlarni yuridik shaxs belgilariga 
ega bo‘lgan tashkiliy-huquqiy tuzilmalar - korporatsiyalarda a’zoligi (ishtiroki) 
asosida vujudga keladigan huquqiy munosabatlardir.
4 3 . Im tiyozli (afzallik ) huquqiy m unosabatlar. 
F uqarolik-hu qu qiy
munosabatlarida muayyan huquq subyektiga imtiyoz, afzallik beruvchi huquqlar 
mazmunini o ‘z ichiga olgan alohida guruhdagi huquqiy munosabatlar mavjud. 
Masalan, ulushli mulkda umumiy ulushli mulkdagi ulush sotilganda sherik 
mulkdorlar imtiyozli sotib olish huquqiga ega
44. Fuqarolik huquqlari va burchlari vujudga kelish asoslari:
1
) qonunda nazarda tutilgan shartnomalar va boshqa bitimlardan, shuningdek, 
garchi qonunda nazarda tutilmagan bo‘lsa-da, unga zid bo‘lmagan shartnoma 
va boshqa bitimlardan;
2
) davlat organlari hamda fuqarolar o ‘zini o ‘zi boshqarish organlarining 
fuqarolik huquqlari va majburiyatlari vujudga kelishining asosi sifatida qonunda 
nazarda tutilgan hujjatlaridan;
3) sudning fuqarolik huquqlari va majburiyatlarini belgilagan qarorlaridan;
4) qonun yo‘l qo‘ygan asoslarda mol-mulk olish natijasida;
5) fan, adabiyot, san’at asarlarini yaratish, ixtirolar va boshqa intellektual 
faoliyat natijasida;