‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

40-D A R S. JU F T VA TAKRORIY S O ‘ZLAR H A M D A
U L A R N IN G S IN O N IM IY A S I.
Q ISQ A R T M A S O ‘ZLAR VA U L A R N IN G
U S L U B IY X U SU SIY A T L A R I
4 0 .1 . 
JUFT VA TAKRORIY S O ‘ZLAR HAM DA
ULARNING SIN O N IM IY A SI
Ikki so ‘zni yonma-yon qo‘shish yo‘li bilan hosil qilingan
I
so ‘zIar juft so‘zlar sanaladi. 
Masalan, qishin-yozin, erta-kech,
\
bugun-erta
va boshqalar. Bunday so ‘zlar ko‘pincha yangi ma’noga
ega bo‘ladi va sodda so‘zlar bilan sinonimik munosabatda bo'ladi:
qishin-yozin-doimo, erta-kech-hamisha, bugun-erta-(yaqinda).
Yoki
u m um lashtirish m a’n osin i ifodalaydi: idish -tovoq ( r o ‘z g ‘or
buyumlari), qalam -daftar (o'quv quroli), k o ‘ylak-lozim (sarupo)
kabi.
Juft so'zlar doim o ikki qismdan iborat b o ‘ladi. Bu qismlar zid
ma’noli so ‘zlardan (masalan, erta-kech, oldin-ketin, ochin-to'qin, ostin-
ustun
kabi) yoki o ‘zaro yaqin m a’noli so ‘zlardan (er-xotin, idish-tovoq,
taxta-o'qlov, osh iq-m a’shuq
kabi) tashkil topadi.
1. 
Sodda so ‘zlar bilan sinonim bo‘lgan juft so'zlarda tasviriylik, ta’kid
m a’nosi kuchliroq b o‘ladi. Masalan, qishin-yozin tinmaydi
jumlasi doimo
tinm aydijumlasiga nisbatan tasviriyroq, ta’sirchanroqdir. Non-pon, choy-
poy, katta-katta, tez-tez, sovuqdan sovuq, dam-badam, s o ‘zm a-so‘z, uncha-
muncha
kabi so ‘zlar takror so‘zlar sanaladi.
Juft va takroriy s o ‘zlardan o'rinli foydalanish nutqning ifodaliligini,
ta’sirchanligini oshiradi. Yuqoridagi takrorlangan yoki juftlashgan so‘zlarda