‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Gazetadan)
347-m ashq.
M atn ichidan ko‘makchilarni topib, qaysi so‘z turku- 
midan keyin kelganini va turini ayting. Odatdagi shakldan boshqacha 
qo ‘llangan ko‘makchilarning tagiga chizib, yozilishini tushuntiring, ular 
nutqning qaysi uslubiga xosligini ayting.
Oqil, donolardan Hojim urod Odiliy aytadi:
— Bir olim, fozil odam yomon fe’l-atvorga ega bo'lgan qo‘pol tabiatli 
odam birla bir qancha vaqt suhbatdosh bo‘lib um r o ‘tkazdi. Uning qo‘pol 
muomalasiga barcha kabi chidab keldi. Bir kuni haligi qo‘pol tabiatli 
odam safar tomon chiqib ketdi. Olim odam kun bo‘yi toqatsizlanib yig'ladi. 
Odam lar taajjublanib:
— U badfe’l odam dan qutulganingizga sevinmasdan yig‘laganingiz 
qiziq. Axir sassiqso‘z, shu qad ar q o 'p o l m uom alali sherigingizdan 
qutulganingiz ko'nglingizga shodlik, joningizga huzur-halovat emasmi? — 
deb olim dan so'radilar.
Olim, fozil odam u haqda shunday javob berdi:
— U badfe’l sherigimdan ajralganim uchun emas, balki u bechoraga 
achinganimdan, unga rahmim kelganidan yig‘layman, chunki shuncha 
suhbatlarimdan foydalanmay, yomon fe’l-atvorini o ‘zi birla birga olib ketdi, 
m ana shu sababdan achinib ko‘zyosh to ‘kaman.
В AYT:
Yom on birla suhbatdosh bo ‘lishdan qaytsin har kishi,
H ech tirilmaydi o ‘tganlar, har qancha to ‘ksang ko‘z yoshi.
348-m ashq.
0 ‘qing. K o'm akchilarni toping. Qaysi kelishikdagi m us­
taqil so‘zlar bilan birga kelganligini ayting, m a’no xususiyatlarini tushun­
tiring.
VATAN Q A Y G 'U SI
Yotsam tushim da, uyg‘onsam yonim da, ko‘z yumsam, miyamda, 
ko‘z ochsam qarshimda mungli bir xayol kelib turadur!
Ey mungli xotun, sen kimsan! Ey g'am li ona, nechuk mungdan 
ayrilmaysan? Yonimda, ko‘zim da, miyamda, yuragimda nima axtarasan, 
nechuk ketmaysan? Qayg‘u tutunlari ichra yog‘dusiz qolgan ko'zlaring 
yosh yom g‘irlari nechun to ‘kadur? Zulm zanjirlari bilan bog‘langan
395

---

q o ‘llaring nechun har yonga uzatiladur, nima tilaysan? Oh... Bildim... 
Angladim! Sen mening Vatanimsan, Vatanning mungli xayolisan. Yurtim, 
Turonim , sendan ayrilmoq —mening o ‘limim. Sening uchun o ‘lmoq 
m ening tirikligimdur.
Yo‘q, sen kimsasiz emassan. M ana men. Borlig‘im bilan senga ko‘mak 
qilurga hozirman. M ana men, chin ko‘ngil bilan sening yo‘lingda o'lurga 
rozi. Q of tog‘lari yoiim da tushsa, tam ug
1
olovlari qarshimda chiqsa, yana 
sen sari ketarman.
M en sening uchun tug‘ildim, sening uchun yasharm an, sen uchun 
o ‘larman.