‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

H arakatning bajari-
lish paytini bildirgan
ravishlarga payt ravi­
shi deyiladi.
qachon?
qachongacha?
qachondan?
bugun, kecha,
a w a l, hozir,
d oim , erta-in -
din, yaqinda
kabilar
3.
0 ‘rin ravishi
H arakatning bajari­
lish o'rnini bildirgan
ravishlarga o'rin
ravishi deyiladi.
qayer?
qayerda?
qayerga?
old in d a, o lis-
da, uzoqdan,
yaqindan,
yuqoriga,
pastga
4.
M iqdor-daraja
ravishi
H arakatning m iqdor-
darajasini bildirgan
ravishlarga m iqdor-
daraja ravishlari
deyiladi.
qancha?
qanchacha?
ancha, picha,
sal-p al kabilar
5.
M aqsad ravishi
H arakatning bajari­
lish m aqsadini b il­
dirgan ravishlarga
maqsad ravishlari
d eyiladi.
nim aga?
nahot?
nega?
atay, ataylab,
qasddan, o'rta-
cha kabilar
Holat ravishlari tarkibiga kirgan 
q o ‘qqisdan, to ‘satdan, birdaniga,
birdan
singari ravishlar harakatning kutilmagan paytda tez yuzaga kelganini 
ifodalaydi.
To'satdan
ravishi ayrim shevalarda 
to'sindan
holida ham talaffuz 
qilinadi. Bunda u dialektal variant sanaladi.
Yoki 
yaqinda, uzoq
ravishlari harakatning bajarilish payti yoki o ‘rni 
m a’nolarini ifodalaydi. 
Yaqinda keldi—yaqinda joylashgan
so‘zlaridagi 
yaqinda so‘zi ikkita mustaqil leksema sanaladi.
Ravishlar tub va yasama ravishlarga bo ‘linadi.
H ech qanday yasovchi qo‘shimchalarsiz qo‘llaniladigan ravishlarga 
tub ravishlar deyiladi. M asalan, 
qo'qqis, doim, birpas
va boshq.
Asos qismga yasovchi vositalar qo‘shib hosil qilingan
|
ravishlarga yasama ravishlar deyiladi. 
M asalan, 
xotinchasiga,
•
bolalarcha, mardona
kabi.
383

---

Yasama ravishlar yasashga asos qismga yasovchi qo‘shimcha qo‘shish 
yordamida yoki so‘zlarni bir-biriga qo'shish orqali hosil qilinadi.
Yasashga asos qism ot, sifat, olmosh, sifatdosh va ba’zan ravish 
bo‘lishi mumkin. Quyidagi qo'shim chalar ravish yasash uchun xizmat 
qiladi:
-larcha:_mardlarcha,_dostlarcha,_qardoshlarcha__-lab:_ha/flab,_haftalab,_tonnalab'>-cha: yangicha, eskicha, hozircha, uningcha, shuncha, о ‘zbekcha
kabi
-larcha: mardlarcha, do'stlarcha, qardoshlarcha
-lab: ha/flab, haftalab, tonnalab
-ona: itoatkorona, mardona, m ag‘mrona
-lay (-layin): tiriklay, tiriklayin, butunlay
-n (-in, -un): erlan-kechin, qishin-yozin, ochin-to ‘qin, ostin-ustun
Ravish yasovchi 
-larcha
qo‘shimchasidagi 
-cha
qismi kabi, 
singari
ko‘makchilari bilan sinonimik munosabatda bo‘ladi. Shuning uchun ular 
ko'pincha almashtirib qo‘llaniladi.
Masalan, 
mardlarcha — mardlar kabi, yovuzlarcha
— 
yovuzlar singari.
Shuningdek, ravish yasovchi 
-cha
qo'shim chasi otlardagi kichray-
tirish-erkalash qo‘shimchasi bo‘lgan 
-cha
bilan omonimik munosabatda
bo‘ladi. Masalan, 
yosh yigitcha
—