‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

308

---

2 4 -D A R S . SIFA T DARAJALARI VA SIFA T
Y A SO V C H I Q O ‘S H IM C H A L A R N IN G
U S L U B IY X U SU SIY A T L A R I
24.1. SIFAT DARAJALARINING U SL U B IY
XUSUSIYATLARI
Darsning maqsadi: 
sifat darajalaridan o ‘rinli foydalanish ko‘nik- 
masini hosil qilish.
R e j a :
* Sifatlarda belgining darajalanishi haqida.
* Sifatlarda belgining darajalanishini ifodalovchi 
vositalar.
J
 
Topshiriq. Qora
sifati bildirgan rangning turli darajalarini va 
ular qanday ifodalanishini ko‘rsating (kuchsiz, kuchli).
Sifatlar belgini to ‘g ‘ridan to ‘g‘ri (oq, ko‘k kabi) yoki bir belgini 
qiyoslab, darajalab ko‘rsatishi ham mumkin. M asalan, 
k o ‘kish, ко ‘kim tir,
ко ‘m -ko
7c, 
to ‘q ко ‘к, och ко ‘к
va boshq. Bulardan ko‘k belgini to ‘g‘ridan 
t o ‘g ‘ri ifodalab uning m e’yorda ekanligini; 
k o ‘kish, ko'kim tir,
ko‘k 
belgining m e’yordan kam ekanligini, ko‘klik haqidagi tasaw urim izga 
yetmaganligini, 
к о ‘m -k o ‘k, to ‘q k o ‘k
sifatlari esa belgining m e’yordan 
ortiq, kuchli ekanligini bildiradi.
.
Odatda, sifatlarning uch darajasi ajratiladi: a) oddiy daraja;
T 
b) orttirma daraja; d) ozaytirma daraja.
Belgining ortiq-kam lik munosabati ifodalanmaydigan sifatlar oddiy 
darajadagi sifatlar sanaladi. Bunday sifatlarda maxsus daraja hosil qiluvchi 
vosita bo‘lmaydi. 
Shirin, g o ‘zal, oq, qora
singari sifatlar oddiy darajaga 
mansubdir.
Belgining mo'ljaldan ortiqligini, kuchliligini bildirgan sifatlar orttirma 
darajadagi sifatlar hisoblanadi.
Bunday sifatlar: 1. Oddiy darajadagi sifatlarning birinchi bo‘g‘inidagi 
oxirgi undoshning