‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(A. Qahhor)
143-m ashq.
Uyga vazifa. Vergulning gap m a’nosiga qanday ta ’sir
qilayotganini aytib bering.
Afandi bir kuni boyga:
— Siz odam emassiz, eshak! — deb aytdi.
Bundan boyning nihoyatda jahli chiqib Afandini qozixonaga sudradi. 
Afandi shunday deganligini tan oldi, lekin men boyni «Siz — odam , 
emassiz eshak» deganman deb, jazodan qutulib ketdi.
9
Savol va topshiriqlar
1. N uqtaning ishlatilish o'rinlariga misollar keltiring.
2. Vergul qanday o ‘rinlarda ishlatiladi?
3. Uyushiq bo'laklar va undalm alarda vergulning ishlatilishi haqida 
so‘zlab bering.
25-D A R S.
S O ‘ROQ VA U N D O V BELGILARI,
U L A R N IN G Q O ‘L LA N IL ISH I
Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad: o ‘quvchilarning ongida so‘roq belgisi, undov belgisi 
va ularning ishlatilishi yuzasidan bilim va malakalar hosil qilish;
b) o ‘quvchilarni haq ish uchun kurasha bilish ruhida tarbiyalash.
^
1-topshiriq. So ‘zning doriga о ‘xshashini, uning ortiqchasi zarar
keltirishini bilasizmi?
Ushbu gapda so‘roq belgisining nima sababdan 
ishlatilayotganini izohlang.
2-topshiriq.
Undov belgisining ishlatilish o'rinlariga misollar 
keltiring.
So'roq belgisining kelib chiqishini lotincha 
questio —
so'roq so'ziga 
olib borib taqaydilar. So'roq m a’nosida mazkur so'zning birinchi harfi «Q» 
ishlatila boshlagan, keyinchalik uning shakli hozirgi holatga (?) kelib 
qolgan, o'zbekcha m atnlarda 1885-yildan boshlab uchraydi. 1900-yildan 
so'ng m untazam ishlatila boshlangan.
96

---

So'roq belgisi quyidagi o ‘rinlarda ishlatiladi:
1. So‘roq gaplarning oxirida.
Yomonlikning jazosiz qolmasligini bilasizmi? Navoiyning tilshunoslikka