‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

kross —
«krest» va 
word
— «so'z» degan m a’nolarni bildiradi.
(«Bu kim? U nima?» bolalar ensiklopediyasidan)
123-mashq.
S o ‘z yasash va orfografiyaga oid quyidagi grammatik
topishmoqlarga javob toping.
1. Tovush emas, harf emas,
8. Bo'taloq ham qo'zichoq,
Tanho anglatmas m a’no.
Uycha, jonli qo'g'irchoq.
Asoslarga qo'shilib,
Qaysi qo'shim chalar bor
Bildirar yangi m a’no.
Bu so'zlarda o'ylab boq?
2. So'zga yangi m a’no bag'ishlar,
9. So'z yasamas, qo'shimcha,
Yangi m a’no, jilo bag'ishlar.
Xizmati bor olamcha.
Nimaligin donolar topsin,
So'z m a’nosi o'zgartar
Misol bilan ham isbotlasin.
Ular qaychi, suvchi.
3. Tanga, senga, Vatanga,
10. Kimningdir o'sgan sochi,
Yanga, tunga, ham elga.
O'ylab ko'ring-chi, To'ychi
Jo'nalish kelishikning
Qaysisi so'z yasovchi?
Qo'shimchasi qaysi-ga?
4. Terma, terim, terimchi,
11. O 'rinda bor, o'rnida yo'q,
Qanday so'zlar toping-chi?
Bo'yinda bor, bo'ynida yo'q.
5. Tara-taroq, yangra-yangroq
12. Bir ming, sening noning,
Tara b o ia r nega taroq?
Taning, koning,
Yangra b o ia r nega yangroq.
Q o'shim chani o'ylab toping.
6. So'zlar bor yozma nutqda
13., Tub, yasama bo iadi,
Kichik birinchi harfi.
Q o‘shma-yu juft boiadi.
Gap boshida kelganda,
Predmet, harakat, belgi
Ulg'ayar kichik harfi?
M a’nosin bildiradi.
7. Asos bilan yasovchi
14., Noning ham paxtazoring,
Q o'shim chadan iborat.
Quyonning ham quvoning.
Misol bo iad i «Suvchi»,
M a’noli qismlarni
N om i nima, toping-chi?
So'zlardan o'ylab toping.
(R. Sirojiddinov)
79

---