‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

502

---

110-mashq. 0 ‘qing. Gapning uyushib kelgan boiaklarini topib, uyushiq
bo‘laklarni o‘zaro biriktiruvchi vositalarini ayting.
1. Bizning matbuot ham, radio ham, ham m a-ham m asi m ana shunga 
qaratilgan bo‘lishi kerak. 2. U goh Toshkentga, goh Andijonga ketib, 
uzoq-uzoq turib qolar edi. 3. Shu onda chiroq sharaqlaganicha borib 
shipga urildi-yu, yerga tushib chilparchin bo'ldi va birdaniga ikkita o ‘q 
chiqdi. 4. Yerga tushgan chiroq bir-ikki lopilladi-yii, aw al ko‘k, keyin 
qizg‘ish alanga ko‘tari!di. 5. M irhom idxo‘ja shoshib Qambarali akaning 
q o iid a n pulni oldi-da, uning qo‘yniga tiqdi. 
6
. Bo‘taboy tin olmay, goh 
bosh chayqab, goh qoshini kerib, goh «Ana! 0 ‘h, o ‘h -o ‘h!» deb quloq 
soldi. 7. Odamlarda g‘ayrat va tashabbus yashnab ketdi. 
8
. Xotinining bu 
gapi Bo‘taboyning jon-jonidan o ‘tib ketdi, lekin bundagi kuchli mantiq 
tilini bog‘ladi-yu, hech narsa deya olmadi. 9. Usta Turdialining gapi o ‘rinli 
edi: modomiki hamma «qilko‘prik»dan o ‘tar ekan, yo jannatga o ‘tib ketadi, 
yo do'zaxga yiqiladi. 
(A. Qahhor)
111-mashq. Uyga topshiriq. Berilgan hikmatni o ‘qing. Shu hikmatni
asos qilib olib, matn tuzing. Matningizda uyushgan bo‘laklar ishtirok etsin.
О ‘zgalar aybiga tetik nazar sol,
О ‘z aybing ко ‘rgandek undan ibrat ol.
112-mashq. Uyushgan egalar ishtirok etgan gaplar tuzib yozing.
113-mashq. Ko‘chiring. Uyushgan egalarni toping, ular qaysi so‘z
turkumi bilan ifodalanganligini ustiga yozing.
1. Bularorasida muloyimlari ham, bezbetlari ham, shirinso'zlari ham, 
to ‘nkamijozlari ham bo‘lardi. 2. M ardonaga nisbatan uyg‘ongan nafrat va 
zulm o ‘ti azob otashidan ustun keldi. 3. Dard xurujidan xoli bo‘lganida, 
M ahm ud akasining ko'ziga qaraboq noxushlik hamda ko‘ngilsizlik yuz 
berganini anglarmidi... 4. Hozir ayni damda shu zulm va adovat tikanlari 
ilk nishona mevasini berdi 5. 0 ‘choqqa chiqishga ijozat berilgani haqidagi 
xabar aytilganiga qadar ham Orzubek va Chuvrindi shu xildagi gaplarni 
gapirib o ‘tirishdi. 
6
. Adang ham, men ham yana o ‘n yil yashaymizmi, 
yuz yilmi, baribir bir kuni o ‘tamiz. 7. Aqlli odam, esli odam hech qachon 
adashmaydi. 9. Kesakpolvon bilan yigit yarim soatlardan keyin chiqishdi. 
10. Turkistondan imon uzoqlashdi, oqibatda mustahkam bir davlatning 
yarmini Urusiya va Xitoy egallab oldi. Hozirgi har ikki davlatning qizil 
bayroqlari musulmonlarning qoni va joni ila qizarmishdir. 11. Qani edi, 
o‘sha asrlarga qaytilsa-yu, xorazmiylar, beruniylar, temurlar yetishib chiqsa.
(T. Malik)