‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

UYUSHIQ BO ‘LAKLI GAPLAR
Darsning maqsadi: talabalarning o ‘rta umumiy t a ’limda uyushiq
bo ‘laklar haqida olgan bilimlarini mustahkamlash va ulardan nutqda to ‘g ‘ri
foydalanish ко ‘nikmasini shakllantirish.
R E J A:
1. Uyushiq bo‘laklar haqida.
2. Uyushiq bo‘laklarning o ‘zaro bog‘lanishi.
3. Uyushiq bo‘laklarning hokim bo‘lak bilan bog'lanishi.
J
 
l-topshiriq.
Quyidagi gapda nuqtalar o ‘rniga muvofiq keluvchi 
so‘zlami qo‘ying va bu so'zlaming qaysi so‘z bilan bog‘lanayotganligini 
ayting:
Bog‘imizda ..., ..., ...lar gulladi.
2-topshiriq.
Quyidagi kataklarni mos so‘zlar bilan to ‘ldiring. 
Bu so‘zlaming hokim bo'lak bilan va o‘zaro qanday bog‘langanini ayting:
kimlarga
0
‘qituvchi
larga yuqori ball berdi.
Gapda ikki va undan ortiq bir xil gap bo'laklari ishlatilishi mumkin. 
Masalan, 
Eshilib, to ‘lg‘onib ingranadi kuy.
(
A.Oripov)
Bu gapda 
eshilib,
to ‘lg‘onib
so‘zlari bir hokim bo‘lakka — 
ingranadi
ga tobe bog‘lanadi va 
har ikkisi bir xil so‘roqqa 
{qanday?
so‘rog‘iga) javob bo‘ladi. H ar ikkisi bir 
xil gap bo'lagi vazifasini bajaradi. Bu ikki bir xil bo‘lak bir-biri bilan 
sanash ohangi yordamida bog‘lanadi.
л 
Esda saqlang. Bir umumiy bo ‘lakka tobe bog'lanuvchi, bir xil
W
sintaktik vazifa bajaradigan, o ‘zaro teng bogiovchilar va sanash
ohangi yordamida bog ‘langan, ко ‘pincha bir xil so ‘roqqa javob bo ‘luvchi
ikki yoki undan ortiq bo ‘laklarga uyushgan bo ‘laklar deyiladi.
498

---

G a p boMaklari h a m , b o ‘la k n i n g b o ‘laklari h a m u y u s h i b kelishi m u m k i n .