‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Um um an olganda, baxtli kishi fitnalardan yiroq b o ‘lgan va musibat
yetganda sabr qilgan kishilardir.
416

---

3 9 -D A R S . S O ‘Z L A R N IN G T U Z IL IS H IG A
K O ‘RA TU R L A R I. S O D D A УА Q O ‘S H M A
S O 'Z L A R , U L A R N IN G U S L U B IY A T I
Darsning maqsadi: 
s o ‘zlarning tuzilishiga ko‘ra turlari b o ‘yicha
talabalaming o ‘rta umumiy ta’limda olgan bilimlarini mustahkamlash va
kengaytirish.
R e j a: 
* S o‘zlarning tuzilishiga ko‘ra turlari.
* Q o‘shma so ‘zlar, ularning sodda so ‘z hamda so ‘z
birikmasidan farqi.
* Q o‘shma so ‘zlar bilan sodda so ‘z!ar sinonimiyasi.
J
Topshiriq.
«Imlo lug‘ati»dan q o‘shma so ‘zlarga o ‘nta misol
keltiring. Qo'shma so'zlarning sodda so'zlardan farqini ayting
So'zlar tuzilishiga ko'ra uch turga bo'linadi:
1. Sodda so'zlar. 2. Qo'shma so'zlar. 3. Juft va takroriy so'zlar.
.
Faqat bir o ‘zakdan tashkii topgan so'zlar sodda so'zlar
T 
hisoblanadi. 
Masalan, keldi, yondirishdi, yigitlarga, g'allachilik,
lalmikor, yettinchi, о ‘rikzor
kabi.
.
Ikki va undan ortiq o'zaklardan tashkil topgan so'zlar
I 
qo‘shma so'zlar sanaladi. 
Masalan, shirinzabon, muzqaymoq, ishlab
chiqarish, kungaboqar
kabi.
Qo'shma so'zlar tilning tarixiy taraqqiyoti davomida aslida ikki va
undan ortiq so'zlarning birikuvidan tashkil topgan, lekin hozirgi o'zbek
tili nuqtayi nazardan bu birikuv o'z kuchini yo'qotib bir so'zga aylanib
qolgan bo'ladi. Shuning uchun qo'shma so'z tarkibida alohida so'z bo'lib