‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Q. Rahimboyeva)
297-m ashq.
Sharq tafakkuri xazinasidan olingan «Vatan» haqida 
berilgan satrlardan o'kinch fe’llarini toping, zamonini aniqlang.
Yerimiz, suvimiz, farzandimiz deb,
Xotin, bola-chaqa, dilbandimiz deb,
Birm a-bir jonim iz etam iz fido,
Vatanni dushm anga bermaymiz aslo!
(Abulqosim Firdavsiy)
347

---

Qafas xoh fil suyakdir, xoh tillo,
Chekar qush bo'ston dardini, tanho.
(Xusrav Dehlaviy)
Kimki g‘anim at deb vatandin quchar,
Boshqaga ham ko‘ngil qo‘yolmay o ‘tar.
Uchqun toshdan ajrab chiqqanidan so‘ng,
Qancha ardoqlama, bari bir uchar.
(Abduqodir Bedil)
Vatan tarkini bir nafas aylama,
Yana ranji g‘urbat havas aylama.
(Alisher Navoiy)
298-mashq.
Quyidagi balladaning mazmunini nasriy yo‘l bilan og'zaki 
bayon qiling. So‘ng fe’l mayllarini aniqlang, ularni alohida ko‘chirib yozing.
0 ‘G ‘I Z X 0 N VA Y O V U ZX O N
...Kuchli raqib — qo‘shni xondan 
M aktub olmish 0 ‘g‘izxon.
U nda shunday bitilganmish:
«Tingla, so‘zimni, ey xon.
Duldulingni yoqtirganman,
Uni yuborgin menga.
Yo‘qsa, q o ‘shin tortgaydirman 
Yurtingga — makoningga!»
Behuda qon oqmasin deb 
U yutib fig'onini 
Yuboribdi raqibiga,
Sevgan arg‘um og‘ini.
Biroz fursat o ‘tib ul xon 
Yana maktub yo'llabdi.
Undagi shart — misli to ‘fon,
Barchani o ‘ylatibdi:
«Xotiningni suyib qoldim,
Uni tortiq et menga.
Yo‘qsa q o‘shin tortgaydirman,
M anzil-u makoningga».
H aqoratdan battar edi,
Garchi bu shart, bu so‘rov.
M alikadan voz kechdi u,
Qon to ‘kmasin deya yov.
Yeb to ‘ymagan yalab to ‘ у mas,
348

---

Deganicha bor ekan.
Ul yovuz xon tag‘in shunday 
M aktub yuborgan ekan:
«Falon yering m a’qul ko'rdim ,
U ni in ’om et menga.
Y o‘qsa qo'shin tortgaydirman,
Seni tug‘gan Vatanga!»
H ar galgidek mashvaratga,
Yig'ilgan oqsoqollar.
«Mayli, bergin», deb aytishdi 
Surib og‘ir xayollar:
«Balki uning nafsi qonib,
Shu bilan d af bo‘lgaydir.
Bir parcha yer ketsa, mulking 
Kamayib qolmagaydir...»
« — Yo‘q! — deya shitob bilan 
Turib ketdi 0 ‘g‘izxon.
— Ajdodlarim yotgan xokni,
Bermagayman hech qachon!
Bu zaminning har zarrasi,
Qalbimga ildiz otgan.
M agar uni yovga bersam,
Quyosh biz uchun botgan...»
Shundoq deya shoh 0 ‘g‘izxon,
Qilichini sug'urdi.
Lashkar tortib, raqibini,
Qoni bilan sug'ordi...
Zafar bilan qaytarkan u,
Onajon — tuprog‘iga.
Shunday so'zlar yozdiribdi,
Yurtining bayrog'iga:
«Bobolarim ruhi kezgan,
H ar qarich yer — muqaddas.
Yuragimiz unga qalqon,
Bo'lsin to so'nggi nafas!..»