‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

«Har kimniki о ‘ziga, oy ко ‘rinar ко ‘ziga»
maqolidagi 
«о ‘ziga»
so'zini 
«o ‘zga», «o ‘zini», « o ‘zimdan»
so'zlariga almashtirib ko‘ring-chi — 
sira mumkin emas: mantiq buziladi.
So'zlar asos va qo'shim cha qismga ajraladi.
Litsey-dosh, quvon-ch, maslahat-chi, fikr-iy, ish-i
so'zlaridan birinchi 
qism asos sanaladi, ikkinchi qism esa qo'shim cha qismidir.
S o ‘zlarning eng kichik m a’noli qismlarini o ‘rgatuvchi tilshu­
noslik bo‘limiga morfemika deyiladi.

---

162-mashq.
M atnni o ‘qing. S o ‘zlarni asos va qo‘shimcha qismlarga
ajrating. Ular haqida fikr yuriting.
U butun nutqini Istiqlolga muhabbat uyg‘otishga qaratdi:
— Istiqlol! Mustaqillik. Ollohga ming qatla shukurlarkim, bu kunlarga 
ham yetishdik. K o‘chalarda jar solib: «Suyunchi!», «Suyunchi!» deb uyma- 
uy yuradigan zamon keldi!
Muxtoriyat!..Oh-o!.. Bunga yetmoq niyatida ne-ne kurashlar bo‘lmadi? 
N e-ne asl farzandlarimiz jonlarini fido qilib, qurbon b o iib ketmadilar. 
Istiqlolning bu qadar jon fido qilgulik ne sehri, ne m o‘jizasi borki, asrlardan 
buyon insoniyat Istiqlol uchun, hatto bir quloch yeri bor xalqlar ham jon 
olib, jon berib kurashgan. Axir, bizning Turon yurtimiz go‘zallikda ham, 
boylikda ham Xudoning m arhamati yozilgan bir zamin emasmidi? Yillar 
bo'yi talanm adim i? 0 ‘zim iz qaytadan ega bo'lganim izga shukurlar! 
Muborak bo‘lsin!
Alisher Navoiy «Oltin qafas» deb karomat qilganlaridek, qafasda parvoz 
bo'lmaydi! Qafasdagi qushning sudraluvchi jonivordan ne farqi bor, axir!
Yurt bosqinlari bizning qanotimizni qayirdi. Vaholanki, xalqimizning 
jahonga parvoz qilarli qanoti bor emasmi? Endi qayrilish bilmasin bu 
qanot? Iloho, omin!
(Shukrullo. «Tirik ruhlar»)