‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

21-mashq. E. A’zamovning «Bayramdan boshqa kunlar» qissasidagi
Safuraning nutqidan olingan ikki xil holatni o ‘qing va ularni bir-biriga
solishtiring. 0 ‘zbek adabiy tilini buzuvchilar haqida fikr yuriting.
«...Hello-o! BB larga (Bakir bilan Bargida demoqchi) salut, deb qiyqiradi 
u telefondayoq: ismlarini to ‘liq aytish ham unga malol kelsa kerak yoki 
oliftagarchilikkamikin? So‘ng betakallufona so‘rashuvga o'tadi:
— Qalaysan, bolakay? Shik! Ya rada. Jonginang uydami? Chaqir- 
chi... Bargi-sha! Znayesh ya vchera... kimni ko‘rdim, top-chi?!...
— Shu qiz o ‘zbekcha gapniyam biladimi sira? — dedi bir galgi 
telefonbozlikdan so‘ng Bakir ensasi qotib.
— Nimaga bilmas ekan o ‘zbek-u! — dedi yelkasini qimtib Bargida.
— M en haliyam uni chulchut deyayotganim yo‘q, lekin chala-ehulpa 
qilib gapiradi-da! Oliftagarchilikkadir-da?!
— Yaxshi-da, ham m a tildan xabardor.
— Ona tilidan boshqa hammasini biladi, deng!
... U xuddi o ‘ziga o'zi gapirayotgandek yoki M unkar-N akir huzurida 
istig'for keltirayotgandek, odam yolg‘iz qolganda ichida bo‘lsin e ’tirof 
etmoqqa iymanadigan achchiq haqiqatlarni ham ro‘yirost, yashirmay- 
netm ay shafqatsizlik bilan aytib nola qilardi. Bakirni battar hayratga 
solgani — Safura bironta begona so‘z qo‘slimay, sof o'zbek tilida so'zlardi, 
ta’sirh so'zlardi. Balodek! Tih uzihb tushgani yo'q. Ona tili shunday vaqtda 
kerak bo'lar ekan, Safuraxon! »
22-mashq. «Men nechun sevaman 0 ‘zbekistonni?», « 0 ‘zbegim»,
«Dunyo», «Sohibqiron» kabi qo‘shiqlarni qo‘yib eshiting. 0 ‘zbekiston
xalqlari, ularning tili, o ‘tmishi, buguni va kelajagi haqida gaplar tuzing,
bahs yuriting.
23-mashq. She’mi o ‘qing. Ona tilini ulug‘lovchi she’rlar, hikmatli
so‘z va maqollarga misollar topib, ularni izohlang.
ONA TILIM
M ing yildirki, bulbul kalomi,
O'zgarmaydi — yaxlit hamisha.
Lekin sho'rlik to'tining holi,
O'zgalarga taqlid hamisha.
19
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ona tilim, sen borsan, shaksiz,
Bulbul kuyin she’rga solaman.
Sen yo‘qolgan kuning, shubhasiz,
M en ham to 'ti bo'lib qolaman.
(Abdulla Oripov)