‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

19-mashq. 0 ‘zbek xalqi haqida aytilgan quyidagi fikrlarni o‘qing,
daftaringizga ko‘chirib oling. 0 ‘zbeklar va ularning tili, bu tilning jahon
tillari orasida tutgan o‘rni to‘g‘risida fikr yuriting.
0 ‘zbek — jahon xalqlari orasidan birinchilardan bo‘lib, turkiy xalqlar 
o ‘rtasida esa eng oldin o‘troqlashgan, madaniy turmush kechiruvchi, jahon 
sivilizatsiyasiga hissa qo'shgan millatdir. 
(«Jahon qomusiy lug‘ati»)
0 ‘zbek o ‘g‘lonlari botir bo‘lur. 
(Abdurauf Fitrat)
Qadimgi Gretsiya 
Yevropada sivilizatsiya o‘chog‘i sifatida qanday o ‘rin tutgan bo‘lsa, 0 ‘zbe- 
kiston va o'zbek xalqi Osiyoda, butun turkiy o‘lkalar va barcha turkiy xalqlar 
tarixida xuddi shunday o ‘rin egallaydi. 
(Chingiz Aytmatov)
0 ‘zbekning fe’l- 
atvori barchaga ayon: u yerni, tabiatni sevadi. D o ‘ppisida suv tashib bo‘lsa- 
da, daraxt ko‘kartiradi. 0 ‘zbek tom m a’noda bunyodkordir. 
(I. A. Karimov)
20-mashq. E. A’zamovning «Bayramdan boshqa kunlar» qissasidan
olingan parchani o ‘qing. Asar qahramonlaridan sanalgan Safuraning
tilidagi parazit so ‘zlarga e ’tibor bering. 0 ‘zbek tilini buzib gapirayotgan
tengdoshlaringizning nutqidagi mana shunday salbiy ko‘rinishlarni topib,
bu haqda bahs yuriting.
«Uning fe’liga tushunish, ko‘nglidagini payqash — bamisoli yangi 
tug‘ilgan chaqaloqning hayotini bashorat qilmoq bilan barobar. T a’b- 
tabiati ko ‘klam n a ’m alarining o ‘zginasi: bir qarasangiz, quyoshdek 
charaqlagan, xiyol o ‘tmayoq jala, shafqatsiz bo‘ron. Shundayinki, bir gap 
bilan osmondagi yulduzni olib kelib balchiqqa uradi, balchiqda yotgan 
qurbaqadan esa hayratomuz joziba topib, uni ko‘kka chiqarib qo‘yadi. Bir 
og‘iz gap bilan, lekin koshki odamga o ‘xshab gapirsa! U deyarli o ‘zbekcha 
so‘zlamaydi. Sirasi ruscha ham so‘zlamaydi. U ning o ‘zi o ‘ziga to ‘qib olgan
18
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bo'lakcha tili bor. Um um an, ko‘p gapirib og'zini charchatmaydi. Demoqchi 
bo‘lgan fikrini biron bitta alomatroq so‘zga jamlab qo‘ya qoladi. Xuddi 
mashhur « 0 ‘n ikki stul»dagi tantiq Ellochkaga o‘xshab. Masalan: «bravo», 
«ujas», «genialno», «shik», «se lya vi», «chi gap», «oybay», «salut», «chao», 
«океу» va hokazo. Bu baynalmilal — qurama so'zlam i u doimo xitob 
bilan, ohangini keltirib talaffuz qiladi. Siz o ‘zbekcha gapiravering, u ana 
shu «til» da javob qaytaraveradi».