‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

Dastlabki ma’lumotlarni olishda foydalaniladigan nazorat vositalari
quyidagi ko'rinishlarga ega:
• o'lchov nazorati — bunda albatta o'lchash vositalari qo'llaniladi;
• registratsiya nazorati — bunda mahsulotda yuzaga kelayotgan sifat
nishonalari soni qayd etiladi;
• sezgi organlari orqali nazorat — bunda mahsulotdan olinadigan dastlabki
ma’lumot insonning sezgi organlari orqali olinadi;
• vizual nazorat — faqat ko'rish organlari orqali bajariladi, asbobsiz
ko'zdan kechiriladi;
• texnik nazorat — asosan sezgi organlari orqali amalga oshiriladi,
zaruriy hollarda sodda nazorat vositalaridan foydalaniladi. Texnik nazorat
odatda loyiha va ijro hujjatlari bilan atroflicha tanishishni o'z ichiga oladi.
Mahsulotlar ustida olib boriladigan tekshiruv sinovlari quyidagi
ko'rinishlarga ega:
• dastlabki sinovlar — mahsulotning tajribaviy namunalari ustida olib
borilib, ulami sinovning navbatdagi bosqichiga qo'yish yoki qo'ymasligi
masalasini hal etadi;
• qabul sinovlari — mahsulotning tajribaviy namunalari ustida olib
borilib, bunda mahsulotni ishlab chiqarishga yoki foydalanishga tavsiya
etish yoki etmaslik masalasi hal etiladi;
• oldi-sotdi sinovlari — tayyor mahsulotni qabul qilib olishda
o'tkaziladigan nazorat sinovlari bo'lib, odatda bu sinovlami mahsulot ishlab
chiqaruvchi korxonaning o'zi o'tkazadi. Bunday sinovlarda texnik
hujjatlaming butligi va sifati tekshirilmay, sinalayotgan mahsulot partiyasini
qabul qilish yoki rad etish masalasi hal etiladi;
• davriy sinovlar — texnik hujjatlarda qayd etilgan muddat va hajmlarda
davriy ravishda o'tkazib boriladi;
12

---

• andozaviy (tipovoy) sinovlar — konstruksiya yoki texnologiyaga