‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

partiyada buyumlar soni 200 dan kam bo'lsa, kamida 2 ta buyum sinaladi.
Zavodlarda seriyali chiqariladigan konstruksiyalar ichidan sinash uchun 
namuna tanlashda tashqi ko'rinishiga qarab eng yaxshisi yoki eng yomonini 
emas, sifat jihatidan o'rtachasini tanlash lozim; tanlovlarda sinov guruhi 
bilan birga zavod rahbariyati ham ishtirok etishi zamr; sinash uchun tanlab 
olingan konstruksiya namunalari raqamlanadi, belgi qo'yiladi va akt bilan 
mustahkamlanadi.
12.3.2. 0 ‘lchash asboblarini o‘rnatish
Sinaladigan konstruksiyalarga kerakli asboblami tanlash va ulami 
joylashtirish sinovlar maqsadi va vazifalariga bog'liq.
Barcha o'lchov asboblari ishlatishdan ilgari atseton yoki spirtda 
ho'llaniladi latta bilan artib moyi ketkiziladi, keyin quruq latta bilan artiladi.
O'lchash asboblari konstruksiyaning ko'chishlari va deformatsiyalari 
xarakterli bo'lgan kesimlariga (nuqtalariga) o'matiladi.
12.15—12.18-rasmlarda turli xil konstruksiyalarga o'lchash asboblarini 
o'rnatish namunalari ko'rsatilgan.
Umumiy holda o'lchash asboblarini joylashtirish va ulardan foydalanish 
borasida quyidagi qoidalar mavjud: konstruksiyalami sinashda iloji boricha 
kamroq asbob o'matgan ma’qul, chunki o'lchangan deformatsiyalar bo'yicha 
beton va armaturadagi kuchlanishlar aniqlanadi; indikatorlar bir nuqtaning 
ikkinchi nuqtaga nisbatan ko'chishi katta bo'ladigan joylarga o'matiladi; 
progibomerlar (solqilik o'lchagichlar) konstruksiyaning solqiligi katta
190

---

12.15—rasm. Rigel bilan konsolli ustunning tugunini sinash sxemasi va
o'lchash asboblarining joylashtirilishi:
DG—gidravlik domkrat; M —indikatorlar (messuralar);
P —progibomerlar (solailik o'lchagichlar); D— tenzorezistorlar.
n
L ,-
LEL
t y