‘zbekist0n respublikasi oliy va 0

амилия
4------ — 4—

|$ам» яия| _{(Фамилия}

1----- —1 1

Факультет |_-жн IОН I
^{Факультет ЖН} [ОН

[TaAjKQAgij [ Т ад к о д и
_{Ф ак:} Цфак_кс
ft_áKHíj |1_жн Ю с Щ |з_жн

Курс:i
|ПотокГ[
|TypyXl};

I • Г ' I

Г Н ' i
#Приивч^1иефор№»1
Курс
Поток
Гур_коди

I I
|3_ЖН:| |О ш pyjpiffin |1]К[з_жн]

_{— £} 1 i : - ] r, =q_

—г^т_Гг1

5.47-rasm. 5.48-rasm.
Konstruktor holatidan forma holatiga o‘tilganda ularning ko‘ri- nishi 5.49-va 5.50-rasmlardagidek bo‘ladi.

222

MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IND O W S-9 X/2000 UCHUN)

Т ад абал арр ^ихахи **“


(Акрамов X
Факультет | жн j ОН j
Тад_коди: |
Фак: t^M
?ЁЕЗ!1ШПЁ!ШШШШЁШЁ1ЁШЕУ,1^ „ in t xl
Т а л а б а л а р р у & х а ш <sup>-


Фамилия"</sup> (Акрамов X
^{Факультет жн} |он 1
1_ЖН: 1 7
2_ЖН: J ^|10

Курс: Поток: Гурух:
Г
lia
3_ЖН: j ¹⁰
Суи_ЖН j 27

zi
Запись; и . | < 1 Г ^{1 » J>1 )►»! н? 502}
Запись; н| <\ |
1 ► 502
.г!

5.49-rasm. 5.50-rasm.

Formani biror nom bilan, masalan, «F_J__talabal» nomi bilan saqlab qo‘yish mumkin. Agar qatlamlar nomlarining ko 4rinishi, shriftlarning o‘lchovi va b.q. elementlar Access taklif etgan ko‘ri- nishda sizni qanoatlantirmasa, Набодр вкладок ning xossalar oy- nasini oching va kerakli o ‘zgarishlar kiriting.

Линия - to ‘g ‘ri chiziq. Forma ko‘rinishini bezashda, obyektlarni bir-biridan ajratishda qo‘llaniladi. Chiziqni chizish uchun bu asbob bosiladi va formaning kerakli joyiga chiziladi. Shift tugmasi bosilgan holda chiziq chizilsa, u vertikal yoki gori- zontal ko‘rinishda bo‘ladi. Ctrl tugmasi bosilgan holda chiziq chizilsa, u to‘g ‘ri to‘rtburchakning diagonali yo‘nalishida bo‘ladi. Chizilgan chiziqning xossalar oynasidan uning qalinligini, ko^inishini, rangini va joylashishini o‘zgartirish mumkin.
^□ Прямоугольник - to‘g ‘ri to‘rtburchak. Bu asbob ham yu- qorida keltirilgan maqsadlarda qo‘llaniladi. Ctrl tugmasi bosilgan holda chizilganda ekranda kvadrat hosil bo‘ladi. Chizilgan to‘g ‘ri to‘rtburchakmng xossalar oynasidan uning qalinligini, ko‘rinishini, rangini va joylashishini o‘zgartirish mumkin.

-223 -

M A ’L UMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IND O W S-9 X/2000 UCHUN)

Tobe formalar

Jadvallarni loyihalash jarayonida ularning uch xil turi bilan tanishgan edik (asosiy, ma’lumotli va yordamchi jadval). Jadval- larning maydonlari orasidagi bog4lanishlar esa o‘z navbatida birga bir, birga ko‘p va ko‘pga ko‘p ko‘rinishda bo‘lishi mumkin edi. Ammo ko‘pga ko‘p ko‘rinishdagi aloqalar yordamchi jadvallar yor- damida ikkita birga ko‘p ko‘rinishdagi bog‘lanishlarga kelishini 3- bobda ko‘rib o‘tdik. 3.43-rasmda keltirilgan jadvallar bunga misol bo‘ladi. Bu ko‘rinishdagi ma’lumotlami formada tasvirlashda tobe formalardan foydalaniladi. Asosiy jadval uchun tuzilgan forma asosiy forma bo‘lib, yordamchi jadval uchun tuzilgan forma tobe forma bo‘ladi va u asosiy formada joylashadi.
Asosiy formadagi tobe formalaming soni istagancha bo‘lishi
mumkin, muhimi ular asosiy formada joylashsa bo‘ldi. Access da bir-birining ichida joylashgan tobe formalarning soni yettitagacha bo‘lishi mumkin.
Tobe forma tuzishdan asosiy maqsad bitta formada bir nechta jadvaldagi ma’lumotlami akslantirishdan iborat. Tobe for- mali formani 3.43-rasmdagi jadvallar uchun tuzamiz. Buning uchun quyidagi ishlami amalga oshirish kerak.

1. 
   Bizda «J asosiy», «J_yordamchi» va «J_tillar» nomli jad- vallar loyihalangan deb faraz qilamiz.
   
2. 
   «J_asosiy» va «J_tillar» nomli jadvallarga ma’lumotlar yozilgan deb faraz qilaylik. Bu jadvallarga ma’lumotlami formada ham berish mumkin.
   
3. 
   «J_yordamchi» jadvalga ma’lumotlar yozilgan bo‘lishi shart emas, chunki tobe formadan foydalanib ham ularga ma’lumot kiritish mumkin.
   
4. 
   «J_yordamchi» jadvalga ma’lumotlar kiritishda Мастер noACTaHOBOKdan foydalanish maqsadga muvofiq. Maydonlarda kodlar emas, balki ularga mos matnlarni ko‘rsatgan ma’qul, chunki u foydalanuvchilar uchun tushunarli bo‘ladi. Agar jadvalni loyiha- lashda М астер noACTaHOBOKdan foydalanilmagan bo‘lsa, bu ishni tobe formani loyihalashda Поле со списком asbobidan foydalanib ham amalga oshirish mumkin.
   
5. 
   «J_yordamchi» jadval uchun konstruktordan foydalanib for­ ma tuzamiz va bu forma tobe forma bo‘ladi (5.51-rasm). Unda quy­ idagi ishlami amalga oshiramiz:
   

224
M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI IACCESS W IND O W S-9 X/2000 UCHUN)

• 
  Ikkala maydonni ham formaning Область данных qismiga
  

sudrab tushamiz.

• 
  Formaning xossa-
  

_{•L_ü1 ' Ч} • i • 2! • 1-3^{i • i Чi • i ■5 • 1• 8 •— Щ
4 Oír}à_Я'Z_ШTb₁Д_н0НИЫ>: _т
lar oynasini ochamiz.
Unda Режим по умол­

^{. -} ÎWJf ^щ
1:.¡.Т. а-л, коди.. ^{1 . i 1 чанию bo‘limida Табли­}

^<1 I^{1 « I L-> i;-}
_:| ■jTH^^{»ли: ( : |ТИЛ_КОДИ} _{f н}

¡liLZT ±i

5.51 -rasm.

• 
  Xossalar oynasini yopib, kon- struktor holatidan forma holatiga o‘tamiz (5.52-rasm).
  
• 
  Sichqoncha kursorini Tal_kodi nomning ustiga olib kelsak u ♦ ko‘- rinishga o‘tadi. Shu holatda sichqon- chaning chap tugmasini bosib ustunni belgilaymiz.
  
• 
  Формат menyusining Скрыть столбцы bo^imini tanlab ustunni yashiramiz (aks holda formada bitta
  

ца, Область выделения, Кнопки перехода va Раз­ делительны е линии Ьо‘- limlariga Н етт o‘matamiz.
xi
Тал_кад|*; _{Тил_коди:} Толипов 3. Инглиз Собиров К.Г Инглиз Парпиев P C Инглиз

• 
  Толипов 3. Француз £
  

Ахмедов Н. Француз
_, Парпиев Р.С Француз
_*£2Толипов 3. ;Немис
Мансуров Г. Немис
Носирова В. Немис

familiya bir necha marta ko‘rinib qo- ladi).

• 
  Formani yopib uni «F_tobe»
  

Ахмедов Н.

-s
^MMUⁿL^rwnUⁿUⁿD^oO^Ql U^R.
Собиров К.Г
Рус
^□ГУ^vС^r........ ... .
Испан

nom bilan saqlab qo ‘yamiz (5.53- rasm).

6. 
   «J_asosiy» nomli jadval uchun (3.43-rasm) konstruktordan foydalanib, forma tuzamiz va uning Область дан­ ных qismiga hozircha «Tal_kodi» va
   

Щ ^{Собиров К.Г Хитой} Носирова В. Япон
%
5.52-rasm.

«F_I_Sh» nomli maydonlarni olib tushamiz (5.54-rasm).

• 
  jggy
  
1. 
   Asboblar panelidan (Подчиненная форма/отчет) as- bobini bosib tobe forma uchun joy ajratamiz (5.54-rasm).
   

Natijada, birinchi muloqot oynasi hosil bo‘ladi (5.55-rasm).
Bu oynada Имеющиеся формы bo‘limini o‘matib undan
«F_tobe» nomli formani tanlaymiz.

- 2 2 5 -

M A ’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S-9 X/2000 UCHUN)