|
- Г Схема данных
| Вил_код Ф_И_Ш
Вилоят Фак_код
Курс Гурух Вил_код
Рейтинг бали
Фак_код
|
Факультет
\А
3.46-rasm.
Bog'lanishning turi bog'lanish o'rnatilayotgan maydonlarga bog'liq bo'ladi.
Agar maydonlarning faqat bittasi kalitli maydon bo'lsa yoki unikal indeksga ega bo'lsa, birga ko ‘p qiymatli aloqa o'rnatiladi.
- 100-
MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQAR1SH S1STEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 Х / 2000 UCHUN)
Agar maydonlarning har ikkalasi ham kalitli maydon va ular счетчик turida bo‘lsa yoki unikal indeksga ega bo'lsa, birga b ii qiymatli aloqa o'matiladi.
Ko'pga ko‘p qiymatli aloqalar aslida uchinchi jadval (yor- damchi) orqali bog‘lanuvchi ikkita birga ko'p qiymatli aloqaga mos keladi.
Bizning misolimizda bir jadvalning («J_viloyat») kalitli may- doni («Vil_kod») ikkinchi jadvalning («J_asosiy») mos maydoni (tashqi kalit) bilan bog‘lanayapti, shuning uchun ham aloqa turi birga ko'pdir (3.47-rasm).
Изменение связей
1аблица/запрос:
|ж_вилоят
Связанная таблица/запрос:
I Ж -эсосмй —
Ви л _ к о д Т 1Вил_код ' ж
“Г" {Обеспечение целостности дзниьо4, ~ —г
) каскадное обновление связанных полей
Г” каскадное удаление- связанных записей
Отмена О бъединение... |
Новое..
Тип отношения: один-ко-многим
3.47-газш.
3.47-rasmda кеШгПдап оупашпд раз1к1 qismida исМа Ьо‘И т mavjud Ьо‘НЬ, и1аг quyidagilardir:
Обеспечение целостности данных (МаЧитоиагшпд ЬеэЫ- каБШдпп 1а’т1п1азЬ);
Каскадное обновление связанных полей (ВодЧапдап т а у - donIarning Ьагс11а51т уапдПаБЬ);
Каскадное удаление связанных записей (Вод‘1апдап уо- гт^агш пд ЬагсЬаэт! уо'доИБЬ).
- 101 -
MA'LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W INDOW S- 9 X /2000 UCHUN)
Ma’lumotlaming beshikastligi nimani bildiradi?
Accessda o‘zaro bog'langan jadvallarning yozuvlari orasidagi munosabatni o'rnatish, shuningdek, bog‘langan ma’lumotlarni ta- sodifiy o'chirilish yoki o zgartirishdan saqlash maqsadida qoila- nuvchi qoidalar sistemasi ma’lumotlar beshikastligi deyiladi. Ma’- lumotlar beshikastligini o'rnatish uchun quyidagi shartlar bajarilishi kerak:
M a’lumotli jadvalning bog'langan maydoni kalitli maydon bo'lishi yoki unikal indeksga ega bo‘lishi lozim.
Bog‘langan maydonlar bir xil turdagi ma’lumotlarga ega.
Ikkala jadval ham Accessning bitta ma’lumotlar bazasiga te- gishli bo'lishi lozim. Agar jadvallar bog'langan bo‘lsa, ular, albatta, Accessning jadvallari bo‘lishlari kerak. Ma’lumotlarning beshikast ligini o'rnatish uchun jadval joylashgan ma’lumotlar bazasi ochiq bo'lishi kerak. Boshqa formatdagi ma’lumotlar bazasidagi bog'lan- gan jadvallar uchun ma’lumotlar beshikastligini o'rnatishning iloji yo‘q.
Ma’lumotlar beshikastligini o'rnatgandan so'ng quyidagi qoi- dalarga amal qilish lozim:
Asosiy jadvalning tashqi kalit maydoniga («Vil_kod») ma'- lumotli jadvalning kalitli maydonida bo'lmagan qiymatni kiritish mumkin emas. Masalan, respublikada yangi viloyat tashkil etilgan, ammo uning nomi sizning «J_viloyat» nomli jadvalingizga hali kiritilmagan. Agar siz bu yangi viloyatning nomini (yoki kodini)
«J_asosiy» jadvalning «Vil_kod» maydoniga kiritmoqchi bo'lsan- giz, Access bunga yo‘l qo'ymaydi.
Lekin tashqi kalit maydonini bo‘sh qoldirish mumkin. Ma salan, asosiy jadvalda biror talabaning qaysi viloyatdan ekanligi haqida hozircha sizda ma’lumot yo‘q. Vaqtincha bu maydonni bo‘sh qoldirishingiz mumkin.
Agar asosiy jadvaldagi yozuvga ma’lumotli jadvaldagi yo- zuvlar bogiangan bo‘lsa, ma’lumotli jadvaldagi yozuvni o‘chirish mumkin emas. Masalan, «J_asosiy» jadvalida biror talabaning Toshkent viloyatidan ekanligi qayd etilgan bo'lsa, «J_viloyat» jad- validan Toshkent viloyati joylashgan yozuvni o‘chirish yoki o‘zgartirish mumkin emas.
- 102-
M A ’LUM OTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IN D O W S-9 X/2000 UCHUN)
Bu qoidalarni muayyan bir bog'lanishga tatbiq etish uchun bog‘lanish hosil qilinayotganda Обеспечение целостности дан ных bayrog'ini o'rnatib qo ‘yish lozim. Agar bayroq o ‘matilgan bo'lsa, yuqorida sanab o‘tilgan qoidalarni buzuvchi har qanday harakatda ekranda bu harakatning mumkin emasligini bildiruvchi xabar chiqadi va u bajarilmaydi.
M a’lumotlar beshikastligini ta ’minlagan holda bog‘langan yo- zuvlardagi ma’lumotlarni o ‘chirish yoki o ‘zgartirish mumkin bo‘li- shi uchun Каскадное обновление связанных полей va Каскад ное удаление связанных записей bayroqlarini o'rnatib qo ‘yish lozim.
Agar Каскадное обновление связанных полей bayrog'i o'rnatilgan bo‘lsa, ma’lumotli jadvalning kalit maydoni o'zgarishi bilan bog'langan yozuvlardagi unga bog'liq qiymatlar ham mos ravishda o'zgaradi va ma’lumotlarning beshikastligi saqlanib qo- ladi. Masalan, faraz qilaylik, biror viloyatning nomi o'zgardi va bu o‘zgarishni siz ma’lumotli «J_viloyat» jadvaliga kiritdingiz. U holda
«J_asosiy» jadvalda shu viloyat nomi bilan bog'langan barcha yozuvlarda yangi nom yoziladi.
Agar Каскадное удаление связанных записей bayrog‘i о ‘г- natilgan bo'lsa, ma’lumotli jadvaldagi biror yozuv a ‘chirilishi bilan bog'liq jadvallardagi unga mos yozuvlar ham o‘chib ketadi va ma’lumotlarning beshikastligi saqlanib qoladi. Masalan, «J_viloyat» jadvalidan biror yozuvni (viloyatni) olib tashladingiz, u holda
«J_asosiy» jadvalda shu viloyat nomi bilan bog'langan barcha yo zuvlar yo‘qoladi.
M a’lumotlarning beshikastligini ta ’minlovchi bayroqcha o ‘rna- tilishi bilan qolgan ikki hol ham aktivlashadi. Ularga mos bayroq- chalarni o'rnatib (masalaning qo ‘yilishiga qarab), 3.47-rasmda Соз дать tugmasini bossak, jadvallar orasida aloqa o‘rnatiladi (3.48- rasm).
Yuqoridagi usul bilan «J_asosiy» va «J_fakultet» jadvallari orasida ham aloqa o'rnatish mumkin (3.49-rasm). Bu rasmlardagi 1 mos jadvalda qiymatlar bir martadan ishtirok etishini bildirsa, belgi esa, mos jadvalda qiymatlarning ko‘p marta ishtirok etishini
bildiradi. Ixtiyoriy paytda jadvallar orasidagi aloqalarni o'zgartirish mumkin. Buning uchun bog'lovchi chiziqlar ustida sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosish kerak. Natijada, chiziq quyuqla-
- 103-
M A’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH SISTEMASI (ACCESS W IND O W S-9 Х /2000 UCHUN)
shadi va 3.47-rasmda tasvirlangan oyna paydo bo‘ladi. Bu oyna bi lan qanday ishlash kerakligini siz bilasiz. Bu ishni chiziq ustida sichqonchaning o‘ng tugmasini bir marta bosib, hosil bo'lgan kon- tekst menyu orqali ham amalga oshirish mumkin (3.50-rasm). Agar Изменить связь tanlansa, ekranda 3.47-rasmda tasvirlangan oyna paydo bo'ladi. Удалить tanlansa, jadvallar orasidagi aloqa yo'qo- tiladi. Shunday qilib, biz jadval orasida qanday qilib aloqa o ‘rnatish va u bilan bog'liq ba’zi bir tushunchalarni ko'rdik.
3.48-rasm.
3.49-rasm.
- 104-
МАЧиМОТЬАИ ВА2А51Ш ВОБНОАШБН Б^ТЕМАБ!
(ассебб тыооууБ-ях/гооо и сн и щ
1
Do'stlaringiz bilan baham: |
