Ўзбекист онда з амонавий интенсив о

3. кесиш ва унинг турлари
Нима учун кесилади? 
Фақат қишда ёки эрта баҳорда бир марта кесиш 
даври ўтди! Замонавий интенсив боғда бир неча 
марта кесишга тўғри келиши мумкин: 
▪
Дарахтларни тўғри шакллантириш. 
▪
Дарахтларни қисқа вақтда ҳосилга киришига 
кўмаклашиш. 
▪
Меваларни керакли рангга ва сифатга етка-
зиш. 
Тиним даврида кесиш:
▪
Шохларни янгилаш ва гулкуртакларни сийрак-
лаштириш. 
▪
Ҳосилдорликни мувозанатлаштириш. 
▪
Касалланган ва синган шохларни йўқ қилиш. 
▪
Дарахт шохларини янгилаш (зарурият бўлса). 
Баҳорда ўсиш бошланганда кесиш: 
▪
Баргсизланган шохларни камайтириш. 
▪
Дарахт юқорисида ўсишни сустлаштириш. 
▪
Мева тугувчи шохлар сонини камайтириш (за-
рурият бўлса). 
Ёзда ўсиш даврининг ўртасида: 
▪
Сўрувчи кераксиз новдаларни кесиш. 
▪
Дарахт ичкарисига қуёш нурларини яхши кири-
ши ва рангли олма навларини яхши ранг оли-
шига кўмаклашиш (Гала, Пинк Леди). 
новдани учидан қисқартириш. 
Тиним даврида новдани учидан қисқартириш ик-
кига: учки қисмдан қисқартириб кесиш ва сийраклаб 
кесишга ажратилади. 
Новдани учидан қисқартириш кесилган жойнинг 
пастида жойлашган куртаклар ўсишини кучайтириб 
юборади. 
ҳеч қачон бир ёшга тўлган новдаларни (шох-
ларни) учидан қисқартириб кесиб бўлмайди. 
Тиним даврида қисқартириб кесиш дарахтнинг та-
биий ўсиши ва шаклини бузиб юборади, шунинг 
учун эҳтиёткорлик билан қўллаш керак, айниқса, 
тез ўсаётган ёш дарахтларда. Агар бир ёшга тўлган 
новдаларни қисқартириб кесилса жуда кучли янги 
новдалар пайдо бўлади. Ушбу новдалар тик ўсиб, 
дарахтга соя ташлайди, мева солмайди ва кесиш 
ҳаражатларини оширади. 
Кесиб бўлгандан сўнг дарахт юқорисидан 
қаралганда учидан қисқартирилган новда ёки шох-
ларни иложи борича кўрмаслик керак. 
Сийраклатиш учун новда ва шохлар она шох-
дан чиқиш асосида «ёқа» деб аталувчи кичик кер-
тик юқори қисмидан кесилади. Айнан шу ердан 
кесиш имкон қадар кичкина жароҳат қолдиради, 
жароҳат тез битади ва қишки музлашга таъсирчан 
бўлмайди. 
Тиним даврида новда ёки шохни тагидан кесиш 
сийраклатиб кесиш дейилади. Сийраклатиб кесиш 
Расм-77. Қисқартириб кесиш усули. 

---

VI. Олма дарахтларини кесиш ва шакл бериш физиОлОгияси
47
Расм-78. Дастлабки йилги 
қишки уйқу даврида амалга 
оширилган 3 та каллаклов-
чи (қисқартириб) кесишнинг 
(чапдаги расм) олма дарахти 
ўсишига кўрсатадиган таъси-
ри. Иккинчи йил ниҳоясидаги 
шу дарахт ҳолати ўнг то-
мондаги расмда тасвирлан-
ган: кесилган шохлардаги 
бақувват ён шохлар ривожи 
ва кучли тик ўсиш суръати 
кўриниб турибди. Кесилмаган 
дарахт эса (марказий расм) 
кўпроқ ёйилгансимон шаклга 
эга бўлиб, ён шохлар ривожи 
ҳам камроқ. 
Расм-79.
Сийраклатиб
кесиш усули. 
дарахтларни табиий ўсиш ва шак-
лига таъсир ўтказмайди, сабаби — 
бу кесиш