¤збекисон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

Пойабзални размер-тулалик ассортименти
Пойабзал ва қолипларни рационал ва тўғри лойиҳаланганига қарамай, улар аҳоли орасида нотўгри тақсимланиши, халқ талабини қондирмаслиги мумкин. Шунинг учун маҳсулотни оммавий ишлаб чиқаришда пойабзал ва қўлқопларни нафақат оёқ ва қўл ўлчамларига монанд қилиб тайёрлаш, балки маҳсулотни ҳар бир типо-размерини маълум миқдорда, яъни берилган худуд учун керакли миқдор(размер ассортименти)да ишлаб чиқарилиши керак. Бир тўп маҳсулотни размери бўйича фоиз ҳисобидаги нисбати-размер ассортименти дейилади. Пойабзал размер ассортиментини ҳисоблаш асосига оёқ ва қўл панжаларининг туркумлаш, яъни ўлчамлардан гуруҳлар ва гу-руҳчалар тузиш керак.
Пойабзал размери оёқ панжасининг узунлигига тенг бўлгани учун, уни размер ассортиментини асоси сифатида, оёқ панжасини узунлиги бўйича текис тақсимланиш қонунияти келтирилади.Текис тақсимла-ниш қонунияти оёқ ўлчамларидаги I-қонуниятдагидек бўлиб эгри чизиқ ёки

билан ифодаланади.
Бу ерда:

Y	-берилган оёқ панжасининг узунлиги бўйича жамоадаги одамлар сони;
	- квадрат четланиш;
Х	- оёқ панжасининг берилган узунлиги;
М	- оёқ панжасининг ўртача узунлиги;

Бунда тақсимланиш кенглигини ва эгри чизиқ шаклини, аниқ берилган жамоани оёқ панжани ўртача узунлиги М ва квадрат четла-ниши  аниқлайди. Оёқ панжасининг ўлчам тадқиқотлари асосида =10,3 дан 12,2 мм гача деб топилган ва балогатга етган аҳолининг ҳар бир гуруҳи учун =11 мм қабул қилинган.

курсатгич		Пойабзал размери					Уртача размер
		205	210	215	220	225	216
100 жуфт учун		15,5	18	20,5	22,5	23,5	100
Смена куввати учун		93	108	123	135	141	600
Тулалик ассортименти	тор	9	11	12	13	15	60
	урта	56	66	73	81	84	360
	кенг	28	31	38	41	42	180

ХУЛОСА
Курс лойиханинг мавзуси “ Эркакларнинг елимлама усилдаги ботинкасини лойихалаш”. Замонавий мода асосида моделнинг Эскизлари тузилди. Асосий модел учун қолип ва материаллар танланди. Графо-копировал усул ёрдамида уски ва астарлик деталлар лойихаланди. Модел учун таг деталлар лойихаланди. Устки деталлар учун материал сарфи ва тановарни тикиш учун мехнат сарфи хисобланди. Асосий патакни серия бўйича кўпайтирдик. Ахолини қулай ва лойиқ пойабзалга бўлган талабини қондириш учун қолипни, пойабзални ва уни деталларининг сериясини ишлаб чиқаётганда, антропометрия натижалари ва ундан келиб чиқадиган қонуниятлар асос қилиб олинади. Чизмаларни чизишда AutoCAD графикавий дастурдан фойдаланди.