Zbek isto n respu blikasi fanlar akad em iyasi

bora olmoq-borolomoq, beka oyim-bekoyim (begoyim)
 
i-o: 
olti oziq- oltioziq (to'qqiz yoshli ot), 
etti oziq ettoziq (o'n yoshli
ot), yoshi ulug'-yashulli (Xorazm),
a-о: 
ho'ja eli -xo'jeli
 
va boshq.
Reduplikatsiya jarayonidagi almashinuvlar
Har qanday reduplikatsiyada umumiy (tsepentlovchi) urg'u birinchi 
komponentda bo'ladi. Ikkinchi darajali urg'u ikkinchi komponentning 
oxirgi 
bo'g'iniga 
tushadi. 
Juft 
so'zlaming 
anchagina 
qismida 
komponentlardan biri ikkinchisining morfonologik o'zgarishiga uchragan 
varianti hisoblanadi.
Birinchi komponent o'zgaradi:
tun-s; 
bus-butun
tta-p: 
kap-katpsh
shil-m: 
yam-yashil
k-m: 
ко 'm-ko 'k
zil-p: 
qip qizil
ra-p: 
qop-qora
к-p: op-ok (oppoq)
rik-p;; sap-sariq va boshq.
II. Ikkinchi komponent o'zgaradi: 
у-p: 
yog'och-pog'och, yilt-pilt
m-s: 
mol-sol, mot-sot, temir-semir
m-p: 
mol-pol, mosh-posh
101

---

y-m: 
yo 'riq-mo 'riq
t-m: 
tugun-mugun
k-m: qiyshiq-miyshiq
t-p: 
temir-pemir
va boshq.
Ko'rinib turibdiki, reduplikatsiya jarayonida almashinuvchi allofon 
sifatida faqat chegaralangan tovushlar qatnashadi. Ular ko'proq m, p, s, 
allofonlar hisoblanadi. Bu sanokli allofonlar son-sanoqsiz tovush yoki 
tovush kompleksi o'rnida kela oladi. SHuning uchun ham reduplikatsiya 
modelini hosil qiladi.
YUqorida bayon qilinganlardan shu narsa ma'lum bo'ladiki, faqat 
morfemalar qurshovidagi tovush almashinuvlar, ya'ni bir umumiy 
morfemaning turli alloformalarini yuzaga chiqarishda xizmat qiluvchi 
almashinuvlargina morfonologiyaning o'rganish ob'ekti bo'ladi.