‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

K v (dB) = 2 0 lg K uo- 2 0 \ g ( f / f B)
hosil bo’ladi.
Shunday qilib, (/> yuqori chastotalar sohasida LAChX chastotalar
o'qiga 20 dB/dekada og‘ish to‘g‘ri chizig‘i ko‘rinishida ifodalanadi.
LAChXning chastotalar bilan kesishish nuqtasi, kuchlanish bo‘yicha
kuchaytirish koeffitsienti birga teng bo’lgan f} chastotaga mos keladi
(Ki:(f) = 1). ^ ning pasayishi dB/oktava larda ifodalanadi. Chastotaning
2 marta o'zgarishi oktava deyiladi. Xarakteristikaning bunday pasayishi
sodda past chastota filtrlari va korreksiyalangan OKlar uchun xosdir.
Ko‘p kaskadli kuchaytirgichlarda bunday xarakteristikalar har bir
kaskad xarakteristikalarini algebraik qo‘shish yo‘li bilan hosil qilinishi
mumkin. Unda ko‘p kaskadli kucbaytirgichning har bir LAChXsi //-20
dB/dekada og‘ishga ega b o ‘lgan to ‘g‘ri chiziqlar bilan ifodalanadi.
Bu yerda birinchi kaskad uchun n= 1, ikkinchi kaskad uchun n=2 va
h.k. Turli kaskadlarda tranzistorlar xossalari va mahalliy manfiy ТАwww.ziyouz.com
kutubxonasi
chuqurligi turlicha bo‘lganligi sababli, vaqt doimiy r^.lari ham turlicha
bo'ladi. fn chastotalar ham turlicha bo‘ladi.
Bu usul yordamida uch kaskadli OK uchun tuzilgan LAChX va
FChX 9.21-rasmda keltirilgan.
K tlP> (Ink
9.21-rasm. Uch kaskadli OK LAChX va FCHXsi.
f < f BI chastotalar uchun kuchaytirish koeffitsienti o ‘zgarmas.
Keyinchalik u 20 dB/dek tezlik bilan kamayadi. fB2 — /^oraliqda pasayish
tezligi ikki martaga ortadi (40 dB/dek). Keyin esa 60 dB/dek ga yetadi.
f> f Bj chastotalarda har bir kaskad 90° ga yaqin faza siljishi kiritadi,
va shu sababli kuchaytirgich FChXsi fBP fB2 va fB, chastotalarda fazaning
k esk in o rtish ig a ega b o ‘lgan zin a sim o n sin iq c h iz iq b ila n
approksimatsiyalanadi.
Agar OKga manfiy TA kiritilgan bo‘lsa, ba’zi chastotalarda natijaviy
faza siljishi 360° ga teng b o ‘lishi m um kin. Agar kuchaytirish
koeffitsientining TA koeffitsientiga ko‘paytmasi birdan katta bo‘lsa, sxema
turg‘unligini yo'qotadi. Bu esa, manfiy TA musbat TAga aylanadi va
kuchaytirgich kuchaytirish rejimidan generatsiya rejimiga o‘tadi degani.
9.21-rasmda FChXning vj/ = — 180° ga mos keluvchi A nuqta,
К
= 50 dB darajadagi turg'unlik chegarasini belgilaydi. A nuqtada manfiywww.ziyouz.com
kutubxonasi
TAli OK turg‘un boMadi va chastota korreksiyasi bajarilishi kerak.
Faza siljish i 180° d a n k ic h ik boM gandagina k u c h a y tirg ic h
generatsiyalanishga turg‘un bo‘ladi.
Turg‘un ish jarayonini ta ’minlash maqsadida OKlarga qo‘shim cha
ichki yoki tashqi korreksiya zanjiri kiritiladi. U o ‘z navbatida K(f) > 1
bo'lgan barcha chastota diapazonida 20 dB /dek ga teng b o ‘lgan
LAChX og'ishini shakllantiradi. Bunday korreksiya kuchaytirgich
o‘tkazish polosasini toraytiradi. Ikki kaskadli kuchaytirgich LAChXsini
korreksiyalash u ch u n u n in g sxem asiga b itta k o rrelasiyalovchi
kondensator CK0Rkiritiladi (9.21-rasmga qarang). Uch kaskadli OK ni
korreksiyalash uchun tashqi RC —zanjirlari qoMlaniladi. Buning uchun
OK sxemalarida qo'shim cha elektrodlar ko‘zda tutiladi.
Nazorat savollari