‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

и.
п =
2
(8.2)
bu yerda: ICHlQm, U Ch iq m ~ chiqish kattaliklar amplitudasi, Eu ~
kuchlanish manbayi kuchlanishi, l0.RT~ o ‘rtacha tok.
Kuchaytirgich kaskadlar nochiziqli buzilishlari FIK ularning statik
uzatish xarakteristikalari asosida baholanishi mumkin. Ishchi nuqtaning
joylashgan o ‘rniga bog‘liq holda kuchaytirish sinflari A, B, AB va
boshqa sinflarga ajratiladi. Ushbu sinflar FIK larining maksimal
qiymatlari va nochiziqli buzilishlar qiymatlari bilan bir-biridan farq
qiladi.
A sinf kuchaytirgichlar. A sinf kuchaytirgichlarda sokinlik rejimida
ishchi nuqta uzatish xarakteristikaning kvazichiziqli sohasi o'rtasida
joylashadi (8.6, a va b rasmlar). Ushbu rejimda kirish signalining
to'liq davri davomida tranzistor chizish zanjiridan tok oqadi. Nochiziq
buzilishlar minimal (KG< 1 %), chunki kirish signalining ikkala yarim
davri uzatish xarakteristikasining kvazichiziqli sohasida yotadi. Agar
(8.2) formulaga UCHIQm = \!2Eh,-,lcHiQm = Io,RT qo‘yilsa, FIK qiymati
/7 = 1/4, ya’ni 25 % ni tashkil etadi.
I 'сню l CHIO „
8.6-rasm. A sinf kuchaytirgichlaming uzatish (a) va o ‘tish (b)
xarakteristikalari.www.ziyouz.com
kutubxonasi
A rejim kuchaytirgichlarda /7 qiymati kichik bo'lgani sababli, u
kichik quwatli kirish kaskadlarda ishlatiladi. Bunday kuchaytirgichlar
uchun r/ hal qiluvchi aham iyatga ega em as, ularda KG m uhim
hisoblanadi.
В sinf kuchaytirgichlar. Ushbu rejimda ishchi nuqta tranzistorning
berk holatiga mos keluvchi kvazichiziqli soha chegarasida joylashadi.
Bunda tranzistor berk rejimda bo'ladi (8.7, a va b rasmlar). Tranzistor
chiqish zanjiridan tok faqat kirish signali o ‘zgarishining yarim davrida
oqadi. Shuning uchun chiqish kuchlanishi sinusoidadan keskin farq
qiladi, ya’ni ko‘p sonli garm onik tashkil etuvchilarga ega bo‘ladi.
Hisoblashlar ko‘rsatishicha, В sinf kuchaytirgichlarda signal
amplitudasiga bog‘liq bo‘lmagan holda KG 70 % ga yaqin bo'ladi,
kaskadning FIK ni 0,7 gacha olib chiqish mumkin. Shuning uchun
o ‘rta va katta quw atli kuchaytirgichlarda ishlatish uchun В sinf
afzalroq.
Kirish signalining musbat va manfiy yarim davrlarini kuchaytirish
uchun ikki taktli sxemalardan foydalaniladi. Ikki taktli sxema har biri
В sinfda ishlovchi ikkita kuchaytirgichdan iborat bo‘ladi. В sinf
kuchaytirgichlarning kuchaytirilgan signaOarida signal buzilishlari katta
bo‘lgani sababli kuchaytirgichlarda В sinf amalda ishlatilmaydi.
a) b)
8.7-rasm. В sinf kuchaytirgichlarning uzatish (a) va o‘tish (b)
xarakteristikalari.www.ziyouz.com
kutubxonasi