‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

{p -pn) nomuvozanat kovaklar konsentratsiyasi deyiladi. (1.23)ning
yechimi quyidagicha bo'ladi:
(p - P. ) = (Po - P. )eXP (- t l T . ) ’ ( 1-24)
bu yerda: p0 — boshlang'ich vaqtdagi (t=0 bo'lgandagi) konsentratsiya.
injeksiya natijasida noasosiy zaryad tashuvchilarning nomuvozanat
konsentratsiyasi eksponensial qonunga muvofiq kamayadi.
Nomuvozanat zaryad tashuvchilarning yashash vaqti t= rp davomida
konsentratsiya e=2,7 marta kamayadi.
1.6. Yarimo‘tkazgichdagi toklar
D reyf toki. Tashqi elektr maydon bo'lmaganda o ‘tkazuvchanlik
elektronlari va kovaklari yarimo‘tkazgich hajmida o ‘rtacha issiqlik
tezligi QT = ( 3 k T / m ) V2 {T=300 К bo'lganda Эт « Ю5 m/s) bilan
harakat qiladilar.
Elektron va kovaklar harakat davomida fononlar bilan yoki kristall
panjaraning turli nuqsonlari: tugunlar orasida joylashgan atomlar, bo‘sh
tugunlar, kiritmalar atomlari va boshqalar bilan to‘qnashadilar. Issiqlik
ta’sirida kristall atomlarining tebranuvchan harakati natijasida ularning
zichlashuvi yoki siyraklashuvi fonon deb ataladi.
Elektron va kovaklar to‘qnashganda sochiladi, ya’ni o‘z harakat
yo‘nalishini va tezligini o ‘zgartiradi. To'qnashish jarayonida elektron va
kovaklar kristall panjaraga berayotgan energiya uni qizdiradi. Muvozanat
holatda zaryad tashuvchilarning ixtiyoriy yo‘nalishdagi tezligi #,.=0.
Elektronlaming yarimo‘tkazgich hajmidagi harakatini o'rtacha erkin
yugurish uzunligi Я orqali ifodalash qulay. 0 ‘rtacha erkin yugurish
uzunligi deb, elektronning ikkita ketma-ket to‘qnashishlari orasida bosib
o ‘tgan masofaning o'rtacha uzunligiga aytiladi. Agar elektron har
to'qnashganda o‘z tezligini (energiyasini) to‘liq yo‘qotsa, unda