‘zbek ist n respublikasi

chizma. O‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Qo‘mitasining tarkibiy tuzilishi

0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Q o‘mitasi o ‘z faoliyatini 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, 0 ‘zbekiston Respublikasining

«Davlat soliq xizmati to ‘g‘risida»gi Qonuni, « 0 ‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksi» va boshqa qonun hujjatlariga, shuningdek 0 ‘zbekiston Respublikasining Xalqaro shartnomalariga amal qilgan holda amalga oshiradi.

0 ‘zbekiston R.espublikasi mustaqillikka erishgandan so'ng u o ‘zining bojxona chegarasiga ega bo‘ldi. Mustaqil Hamdo'stlik Davlatlari va uzoq xorij mamlakatlari bilan iqtisodiy munosabatlarning faollashuvi, mamlakatlararo eksport-import hajmining ortishiga olib keldi. Ushbu omillar asosida bojxona ishini tashkil etishni takomillashtirish, yagona bojxona siyosatini o'tkazish, Respublika bojxona organlari faoliyatining tezkorligi va ta ’sirchanligini oshirish, ularning mamlakat iqtisodiy xavfsizligini mustahkamlashdagi rolini kuchaytirish, shuningdek bojxona ishi sohasida xalqaro hamkorlikni yanada kuchaytirish maqsadida 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997-yil 8-iyuldagi « 0 ‘zbekis-

ton Respublikasi Davlat Bojxona Qo'mitasining tashkil etish to‘g‘- risida»gi PF-1815-sonli farmoni qabul qilindi. Ushbu farmonni amalga oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 30-iyulda 374- sonli « 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat Bojxona Q o ‘m itasining faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida»gi qaroriga asosan 0 ‘zbekiston Res­ publikasi Davlat Bojxona Qo‘mitasi tashkil etildi.

Yuqorida ta ’kidlangan qonunchilikka asosan 0 ‘zbekiston Respub­ likasi Davlat Bojxona Qo'mitasiga mamlakatimizdagi bojxona bojlarini undirish majburiyati yuklatilgan. Ushbu majburiyatni amalga oshirish maqsadida Davlat Bojxona Qo‘mitasi quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  mamlakatdagi bojxona organlari tomonidan soliqlarning to‘g‘ri va o ‘z muddatida undirish yuzasidan soliq tekshiruvlarini o ‘tkazish;
  
• 
  joylardagi soliq organlari tomonidan soliqlarni hisoblash va undirish bo‘yicha barcha hujjatlarni tekshirishdan o'tkazish;
  
• 
  soliq to‘lovlarining amaldagi soliq va bojxona qonunchiligini buzganligi yoki majburiyatlarini bajarmaganligi sababli ularning tijorat banklaridagi hisobvaraqlari bo‘yicha barcha operatsiyalarni to‘xtatib q o ‘yish;
  
• 
  amaldagi soliq va bojxona qonunchiligida ko‘zda tutilgan soliqlar bo'yicha boqimandalar hamda jarimalarni undirish.
  

Umumari olinganda, bojxona organlari 0 ‘zbekiston Respub- likasining davlat chegarasidan o ‘tadigan tovarlar yuzasidan amaldagi bojxona soliqiari, valuta hamda bojxona qonunchiligiga amal qilinishi, bojxona bojlarining to ‘g‘ri hisoblanishi, undirilishini nazorat qiladi.

Moliyani boshqarishda o'ziga xos o ‘rinni xo ‘jalik yurituvchi subyektlardagi moliya xizmati egallaydi. Bunday boshqaruvni olib borishda davlatning vakolatli organlari ishtirok etmaydi va boEhqaruvni m anfaatdor to m o n lar olib boradi. Moliya boshqaruvini quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:

• 
  ichki(korporativ);
  
• 
  aksiyadorlar boshqaruvi;
  
• 
  tijorat banklari tomonidan;
  
• 
  auditor firmalari tomonidan olib boriladigan boshqaruviardir.
  

1. 
   Ichki boshqaruv. Bunday boshqaruvni xo ‘jalik yurituvchi subyektlaridagi tashkil etilgan moliya xizmati, moliya bo‘limlan, moliya menejmenti va moliya faoliyatiga taalluqli boshqa xizmatlar olib boradilar. Bundan faoliyatda o‘zlik va jalb etilgan pul mablag'lardan maqsadli ham da samaradorlik bilan foydalanishni nazorat etish, moliyaviy holatni tahlil etish, davlat budjeti, budjetdan tashqari jam -
   

g‘armalar, tijorat banklari va boshqa mijozlar oldidagi majburiyatlarni bajarish, debitorlik-kreditorlik qarzdorlarni nazorat qilish va bajarish amalga oshiriladi.

2. 
   Xo ‘jalik subyektlarining aksiyadorlari, asosan yirik aksiyadorlar kuzatuvi o ‘z sarmoyalarini samadorlik bilan foydalanishini ham da shu asosda dividend olish maqsadida moliyani boshqarishda bevosita ishtirok etadi.
   
3. 
   Tijorat banklari xo‘jalik yurituvchi subyektlarga kredit berish va uning o ‘z muddatida qaytarilishida moliyaning maqsadli boshqa- ruvida ishtirok etadilar.
   
4. 
   Auditor firmalari xo ‘jalik yurituvchi subyektlar xo ‘jalik-m oliya faoliyatini nazorat qilish vaqtida va shartnom a asosida m oliya boshqaruvida yo‘l qo‘yilgan kamchiliklarni bartaraf etishda ishtirok etadi.
   

Xo ‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatidagi ijobiy moliyaviy natijalar bu yerda moliyani boshqarishda samarador qoida va uslublardan foydalanilayotganidan dalolat beradi. Buning aksi, xo ‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatidagi salbiy moliyaviy natija (zarar)lar bu yerda moliyani boshqarishda samarasiz uslublardan foydalanilayotganligidan dalolat beradi hamda qat’iy chora-tadbirlar ko‘rilishini talab etadi.

7.