Ўзбек дипломатияси тарихидан


Мейендорф Е. К. Путешествие из Оренбурга в Бухару. М., 1975



Download 11,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet101/184
Sana19.12.2022
Hajmi11,99 Mb.
#890942
TuriДиплом
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   184
Bog'liq
O`zbek diplomatiyasi tarixidan

Мейендорф Е. К. Путешествие из Оренбурга в Бухару. М., 1975.
с. 
56.
2. Ўша ерда.
213


х о н н и н г б у й р у ғи б и л а н ўз ҳ о к и м и н и н г ш а х с и й к о т и б и г а , 
м унш ига берар, у эса б ал ан д овозда уни ўқиб б е р а р д и 1.
Кабул м ар о си м и 20 д а қ и қ а д авом этад и . Э лчи ян а б и р неча 
бор а м и р ва у н и н г вази ри б и л а н у ч р аш и б , м у зо к ар ал ар о л и б
боради . А м ир ҳар и к к и т о м о н д а н с а в д о к а р в о н л а р и н и н г те з- 
т е з к е л и б ту р и ш и ва у л а р н и н г х а в ф с и з л и г и н и т а ъ м и н л а ш
л о з и м л и г и , ж у м л а д а н , с а в д о к а р в о н л а р и н и С и р д а р ё г а ч а
б у х о р о л и к о т л и қ л а р ку зати б б о р и ш и , у е р д ан О рен б у р ггач а 
рус о тл и к д ар и ўз ҳ и м о я си га о л и ш и тў ғр и си д а ф и к р б илд и ради. 
Б и р о қ Р о сси я э л ч и с и н и н г Б ухорода Р о с с и я и м п е р и я с и н и н г
д о и м и й к о н с у л л и ги н и о ч и ш ф и к р и г а у рўйхуш б е р м а й д и ; худ­
д и ш у н и н гд ек, О р ен б у р гд а ёки П етерб ургд а Б ухоро к о н с у л ­
л и ги н и таш к и л эти ш ҳақи д аги т а к л и ф ҳам м аъ қ у л л ан м ай д и .
Р о с с и я э л ч и с и н и н г ўзи ва О р е н б у р г ген е р ал -гу б ер н а т о р и
А .Ф . Н егри э л ч и л и ги м у в а ф ф а қ и я т л и ўтди, д е б ҳ и с о б л а с а л а р - 
д а, бўлиб ўтган м у зо к а р ал а р ҳ ақ и д а б и р о н -б и р расм и й ёзм а 
ҳ уж ж ат и м з о л а н м а г а н э д и . А ф т и д а н , Б у х о р о ҳ у к м д о р л а р и
Р о с с и я б и л а н с а в д о -и қ т и с о д и й а л о қ а л а р н и к е н г а й т и р и ш г а
ҳ а р а к ат қ и л с а л а р -д а , ў зл а р и н и ё зм а б и ти м ва ш а р т н о м а л а р
б и л ан б оғл аб қ ў й и ш н и и стам ас эд и л ар . Ҳ ар ҳолда А. Ф . Н егри 
Р о сси я д авл ат э л ч и с и с и ф а т и д а Б ухорода а м и р б и л ан савд о- 
с о т и қ м а с а л а л а р и н и р а с м и й м у ҳ о к а м а қ и л д и ва кўп ўтм ай 
ю қ о р и д а зи к р эти л га н савд о к а р в о н л а р и н и қурол л и о тл и к д а р
ҳ и м о я си д а к у за ти б қ ў й и ш ва кути б о л и ш о д а т туе и га к и р а 
б о ш л а д и . Ш у б и л а н б и р г а э л ч и б о ш қ а м а с а л а л а р б ў й и ч а , 
ж у м л а д а н , р у с а с и р л а р и ҳ а қ и д а р а с м и й ва н о р а с м и й
уч раш увлар о л и б б орд и ва 20 га я қ и н рус а с и р л а р и н и харид 
қ и л и б , ўзи б и л ан о л и б кетди.
А м и р элчи га М уҳам м ад Ю суф М у н ш и н и н г “ Т ар и х и М у- 
қ и м х о н и й ” қ ў л ё зм а с и н и так д и м қ и л д и ; б ун и рус э л ч и л и ги га
кў р с а ти л га н ш о ҳ о н а и л т и ф о т , д е й и ш м у м к и н , зе р о , бун д ай
а с а р н и н г б о р л и ги П етерб ургд а \а л и ҳеч к и м га м аълум эм ас 
эди. Ш а р қ ш у н о с О. И . С е н ь к о в с к и й у н и н г а й р и м қ и с м л а р и н и
ф р а н ц у з т и л и д а н а ш р э т г а н и д а н с ў н г м а з к у р қ ў л ё з м а
О врупода ҳам м аш ҳур бўлган эди. “ Т ари хи М у қ и м х о н и й ” н и н г
1. 
Семенов А.А. К истории дипломатических сношений между Россией
и Бухарой в начале X IX в.

Известия академии наук Уз ССР. 1951. №
1. с. 91.
214


1956 й и л и А.А. С е м ё н о в то м о н и д а н рус ти л и д а чоп эти л ган л и ги
ҳам м ага м аъ л ум 1.
А .Ф . Н е г р и э л ч и л и г и н и н г Р о с с и я д а в л а т и у ч ун м уҳи м
сам ар ал ар и д ан б и р и - бу ўл ка ҳақида у н и н г аъзолари ам алга 
о ш и р г а н ту р л и х и л м а ъ л у м о т л а р й и г и ш , та ҳ л и л қ и л и ш ва 
хулосалар ясаш б ў л д и к и , Е. К. М ей ен д о р ф н и н г “ О ренбургдан 
Бухорога саёҳат” асари бунга я қ қ о л м исол бўла олади. Ўз вақтида 
Б у х о р о ҳ а қ и д а э н г м у к а м м а л а с а р ҳ и с о б л а н г а н , б и р о қ
ш о в и н и с т и к ру х д аги а й р и м ф и к р -м у л о ҳ а з а л а р и э ъ т и р о зл и
б ў л г а н б у к и т о б н и н г м у а л л и ф и Б у х о р о - Р о с с и я с а в д о
ал о қ а л а р и н и н г и сти қ б о л л ар и ҳақида ф и к р ю ри ти б , бу йўлдаги 
м у а м м о л а р н и ҳ а л қ и л и ш у ч у н қ у й и д а г и у з о қ н и к ў з л а г а н
хулосаларни б ерган эди: “ А гар Б ухородан Р осси яга боради ган
й ў л д а қ а р о қ ч и л и к ва й ў л т ў с а р л и к т у г а т и л с а , с а в д о а н ч а
кен гаяд и . А гар Х и ва х о н л и ги Р о сси я ҳукм рон л и ги остига ўтса, 
бу йўл м утлақо х а в ф с и з б ўл ад и 2.
А .Ф . Н егри Б ухорода 1820 й ил 20 д е к аб р д а н 1821 йил 10 
м артгача и с ти қ о м а т қ и л ад и ва я н а Б озорчи д а и к к и ҳаф та туриб, 
25 м арт куни Б ухоро м у зо ф о т л а р и н и та р к этади.
Р о с с и я э л ч и л и г и н и н г Б у х о р о г а к е л и ш и б и л а н б о ғ л и қ
во қ еал ар “Т ари хи а м и р Ҳ а й д а р ” асарид а ш ундай таъ ри ф л ан ади :
“ Ҳ о к и й айтади: Б ухорога (рус) эл ч и си кел ган и ҳақида хабар 
етгач, х а л қ м и сл си з т о м о ш а н и кўргани кўчаларга ч и қд и . Ш унча 
х ал қ йиғилган э д и к и , та ъ р и ф л а б бўлм айди. Э л чи ш аҳар ҳудудига 
к и р и б к ел ган д а у ю р ган й ў л н и н г и к к и та р а ф и д а ги т о м о ш а - 
б и н л ар с а ф и О булхаф с К а б и р - А ллоҳ уни раҳм ат қ и л си н , - 
д а р в о з а с и г а ч а ч ў з и л г а н э д и . Э л ч и х а л қ н и н г ф а в қ у л о д д а
кўп л и ги д ан ғоят ҳай ратга к е л га н эди. Ш ун д ай қ и л и б , у ш аҳарга 
к и р и б кел д и ; а м и р (ш у м у н о са б а т б и л а н ) п о й тах т ру ҳ о н и й - 
л ар и д ан сўради: “ Б и з эл ч и о л д и д а ў р н и м и зд ан турсак, тўғри 
бўладим и? Й ў қ м и ” ? Р у ҳ о н и й л ар ш ундай ж авоб берди: “А м ир 
б и р о н та о д ам га қ ў л ти ғи га Қ у р ъ о н о л и ш н и б у ю р с и н л а р ва у 
э л ч и н и н г о л д и г а т у ш и б ю р с и н ; а г а р а м и р ў р и н л а р и д а н
турсалар, (бу) ф а қ а т О л л о ҳ н и н г К ал ом и га чуқур ҳурм ат важ ҳи-
/. 

Download 11,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish