Ўзбек диалектологияси

е 
қўшимчаси: а) от ва сифатдан феъл ясайди: 
й е ш + е
(Андижон, 
Фарғона) 
ойне, қъйна 
(Тошкент), б) феъл негизидан равишдош ҳосил 
қилади: кере-туръп (А ндиж он)//кере туръп (Тошкент).
-ей 
қўшимчаси: а) сифат ва равишдан феъл ясайди: эзэй (Тошкент) 
/ / озэй (Ф арғона, Андижон). б) сифат ва отдан от ҳосил қилади: 
хэмей 
(Тошкент) / /
хамек 
(Фарғона, Андижон).
-
екъ 
отдан сифат ясайди: 
е:зекъ 
(Тошкент). 
йўзеки 
(Андижон).
-
еле 
сондан жамловчи сон ясайди: 
терелесъ 
(Андижон, Фарғона).
-
эғен 
феъл негизидан сифат ясайди: 
сузэғен, қепэғен 
(Тошкент), 
сузеҳен 
(Андижон).
-
ай (ей): кепей, кемей, 
(Бухоро).
-
бе, -ба 
— сифат ясайди: 
бақувват, бама:нъ 
(Бухоро), 
бесевлет,
бедевлет 
(Тошкент).
-
банд: ҳунарбанд 
(Бухоро)
-
бе 
- отдан сифат ва равиш ясайди: 
бевапа 
(Андижон), 
бесевър
(Тошкент).
-
без 
отдан от ясайди: 
кафтарбез 
(Бухоро).
-
бен 
отдан от ясайди: 
сарайбен, дарбезабен 
(Бухоро).
-
беф 
от ясайди: гъламбэф (Бухоро)-гилам тўқувчи.
-
ван: 
меҳръван (Андижон).
-
вез: 
дэрвез (Тошкент).
-
вен: 
тўрэвэн (Тошкент)- 
тўрэзбен, дарвезвен (Бухоро)-дарвезабен,
ейелвен 
(Тош кент)- 
аёлманд.
-
вет: 
кетветтъ (Тошкент).
- гер отдан от ясайди: савдагер (Андижон)//севдегер (Тошкент) 
севънгер (Тошкент).

---

- гэчэ сон ва равишдан равиш ҳосил қилади: ертэгэчэ, йўзгэчэ 
(Тош кент).
- гэчэйън: кечкечейън, сэғэт бешкэчэйън (Тошкент).
- гэчэн: ертэгэчэн, йўзгэчэн (Тошкент).
- гэчэвур: ертэгэчэвур (Фарғона).
- гар: заргар, мъсгар (Бухоро).
- гър: феълдан сифат ясайди: сезгър (Андижон, Тошкент).
- гэр: отдан от ясайди: дурэдгэр (Тошкент).
- гу (н)дэй феъл негизидан равиш ясайди: елгў (н)дэй (Тошкент).
- дэй: йўгърдэй (Тошкент). Сэндэй (Тошкент).
- дэкэм: рэстэкэм (Тошкент).
- дар: нақшдар (Андижон).
- даш: йолдаш (Андижон).
- дъгэн ҳозирги — келаси замон сифатдош и ясайди: кетэдъгэн 
(Тошкент, Андижон), ўғузда:-даған: гелдаған, барадағэн.
- дэн: а) отдан от ясайди: ғалладэн (Андижон), съйэ: дэн (Тош кент)- 
ғалладон, сиёҳдон; б) отдан сифат ясайди: бълъмдэн (Тошкент).
- дэр: отдан сифат ясайди: пулдэр (Тошкент), декэндэр (Бухоро).
- дэқ: а) феълдан от ясайди: қундэқ (<қўнде:) (Тошкент), б) кўр- 
сатиш олмошдан равиш ясайди: бундақ//м ундэқ(> мунде:) (Тошкент).
- доз: отдан от ясайди: топпъдоз (Тошкент), зардоз (Бухоро).
- ъ: а) отдан феъл ясайди: бэйъ (Андижон, Тошкент), б) исмдан 
сифат ясайди: бузуқъ (Тошкент).
- ък. Феълдан сифат ва от ясайди: тепгьк, элък (Андижон), қиёсланг: 
қипчоқ лаҳжасида кэсик, смнмқ.
- ълдэқ. товушга тақлид сўзлардан от ва сифат ҳосил қилади: 
шэқълдэқ (>ш еқълдеқ) (Тошкент).
- ъллэ. Товушга тақпид сўзлардан феъл ясайди: възъллэ (Тошкент, 
Андижон).
- ъм феълдан от ясайди: теръм, оръм, къйъм (Тошкент).
- ъндъ феълдан от ясайди: қъръндъ (Тошкент, Бухоро).
- ъп феъл негизидан ўтган замон равишдошини ясайди: чертип 
(Андижон), корип (Тош кент), қиёсланг: қипчоқ лаҳжасида сорап, 
ЧЬ1ҒЬ1П, сўйўнўп (суйинип).
- ъш а) феълдан ҳаракат номи ясайди: оқьш (Тошкент).
- ъчъш (Андижон) қиёсланг: ўғуз лаҳжасида -мақ //-м э к :

---

-