Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Virus tutuvchi materialni qayta ishlash
Olingan infektsion material aseptikaga rioya qilgan holda steril idishga solinib, mustahkam yopiladi, muzli termosda laboratoriyaga yuboriladi.
Viruslar tez inaktivatsiyaga uchraganligi uchun material qisqa muddatda tekshirilishi lozim. Virusni saqlash uchun tekshiralayotgan material (50% glitserin eritmasida) 5^oS dan yuqori bo’lmagan haroratda muzlatgichga qo’yiladi. Lekin eng ishonchli usul -45^o S va undan past haroratda muzlatilgan holda saqlashdir; bunday sharoitda virus o’z hayot faoliyatini uzoq vaqt saqlaydi.
Virus saqlovchi qattiq materialni qayta ishlash uchun uni xavonchada ezish yoki maxsus apparat – gomogenezatorda maydalash kerak. Keyin tuzli eritmada 10% li aralashma tayyorlanib, 2000-3000 ayl/daq 15-30 daqiqa (yirik bo’laklar cho’kmaga tushishi uchun) tsentrifugalanadi. Viruslar cho’kma usti suyuqligida qoladi va keyinchalik uni tekshirish davom ettiriladi.
Suyuq virus tutuvchi material tsentrifugalanadi va xuddi shunday cho’kma usti suyuqligi olinadi.
Begona mikrofloradan tozalash. Virus tutuvchi cho’kma usti suyuqligining bakteriologik sterilligiga shubha bo’lsa, begona mikroorganizmlarni yo’qotish maqsadida unga antibiotiklar qo’shiladi. Antibiotiklar viruslarga ta’sir qilmaydi va ular o’z hayot faoliyatini saqlab qoladi. Penitsillin, streptomitsin (200-1000 TB/ml) va nistatin (20 TB/ml) qo’llaniladi. Hozirgi vaqtda antibiotiklarga chidamli shtammlarning ko’p tarqalganligi sababli keng ta’sir doirali antibiotiklarni yoki ularning birikmalarini (masalan: tetratsiklin, oksatsillin, gentamitsin va boshqalar) qo’llash ma’qulroqdir. Qoida bo’yicha 30-60 daqiqalik aloqa bakteritsid ta’sir uchun yetarli bo’ladi, lekin shunda ham material bakteriologik sterillikni nazorat qilish uchun oziq muhitga ekilishi zarur. Begona mikrofloradan holi bo’lgan virus saqlovchi suyuqlikdan keyingi tekshiruvlarda foydalaniladi.
Viruslar kontsentratsiyasi. Agar tekshiriluvchi materialda virusning kam miqdorda ekanligi taxmin qilinsa, ikki marta tsentrifugalanadi: oldin 2000-3000 ayl/daq da 20 daqiqa davomida yirik bo’laklar cho’ktiriladi, so’ngra virus saqlovchi cho’kma usti suyuqligini 40000 ayl/daq da bir soat mobaynida ulьtratsentrifugalanadi va viruslar to’plangan jelesimon cho’kma olinadi.
Virusli infektsiyasi bor bemorlardan tekshiruv materiallarini olish va qayta ishlashga doir misollar:

• 
  Burun halqum yuvindisi. Bemor 10 ml hajmdagi steril fiziologik eritma yoki Xenks eritmasi bilan og’zini chayadi (ertalab ovqatlanish va dori ichishdan oldin). Yuvindini flakonga solib, muz solingan termosda laboratoriyaga yuboriladi. Keyinchalik chayindi 2000 ayl/daq da 15 daqiqa tsentrifugalanadi, olingan cho’kmaga usti suyuqligiga antibiotiklar qo’shiladi va 30-60 daqiqadan so’ng material keyingi tekshiruvlarga tayyor bo’ladi.
  
• 
  2-5 g miqdordagi bemor axlatini flakonga solib, rezina probka bilan yopiladi va muzli termosda laboratoriyaga yuboriladi. Laboratoriyada Xenks eritmasi bilan material 1:10 nisbatda suyultiriladi, shisha bankani silkitish yo’li bilan gomogenizatsiya qilinadi, keyin 30 daqiqa davomida 2000-3000 ayl/daq da tsentrifugalanadi. CHo’kma usti suyuqligiga kerakli kontsentratsiyada antibiotiklar qo’shiladi. 30-60 daqiqali kontaktdan so’ng sterillikning bakteriologik nazorati uchun bulьonga ekiladi.
  

Javob olinguncha cho’kma usti suyuqligi muzlatilgan holatda saqlanadi, keyinchalik undan virusni ajratib olishda foydalaniladi.