ZattíŃ DÚzilisi haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar mexanikalíq qubíLÍslar haqqínda dáslepki maǵLÍwmatlar denelerdiń teńsalmaqlíLÍǴÍ

tóńkerilgen, kishireygen 
hám
 
haqıyqıy
boladı. Eger buyım aynadan 2
F
hám 
F
qashıqlıqtaǵı 
aralıqqa qoyılsa (113-súwret), súwretleniw bul rette de 1 hám 2-nur 
járdeminde jasaladı. Súwretleniw 
tóńkerilgen, úlkeygen 
hám
 haqıyqıy 
boladı. Eger buyım 2
F
aralıqqa qoyılatuǵın bolsa, onda buyım hám 
súwretleniw betlesedi.
112-súwret. 
113-súwret.
114-súwret.
114-súwrette dóńes aynada súwretle-
niwdi payda etiw kórsetilgen. Onda 
súwret leniw 
tuwrı,
kishireygen 
hám
 
jorımal 
boladı.
Esaplawlar dóńes hám oyıs aynalarda 
buyımnan aynanıń orayına shekemgi 
aralıq 
d
, súwretleniwden ayna ortasına 
shekem bolǵan aralıq 
f
(112-súwret) hám 
fokus aralıǵı 
F 
arasında tómendegishe baylanıslılıq bar ekenligin kórsetedi:
1
1
1
= +
F
f
d
.
Oyıs aynalarda 
d 
hám 
F 
hámme waqıt oń shamaǵa iye. 
f
tiń shaması 
haqıyqıy súwretleniw ushın oń, jorımal súwretleniw ushın teris boladı.
Sferalıq aynalar kúndelikli turmısta hám texnikada keń qollanıladı. 
Dóńes aynalar avtomobillerde arqa tárepti baqlaw ushın ornatıladı. 
Sebebi, onda tegis aynaǵa salıstırǵanda úlkenirek aralıqtı kóriw 
múmkin. Oyıs aynalar nurdı toplaw qásiyetine iye bolǵanlıqtan 
projektorlarda, avtomobil hám qol shıralarında qollanıladı
1. Jorımal súwretleniw degende neni túsinemiz?
2. Tájiriybede sferalıq aynalardıń fokusı qalayınsha tabıladı?
3. Sferalıq bet orayı hám ayna fokusı betlese me?
4. Oyıs aynada úlkeygen súwretleniwdi alıw ushın buyımdı qay 
jerge qoyıw kerek?

---

145