Zarralar fizikasi

К
, 
L
va boshqa qobiqdagi elektronlarda 
yuz berganda ichki qobiqdagi bo‘shagan o ‘rinlarga yuqori qobiqdagi
(6.4.6)
223

---

elektronlar o4tganligi uchun fotoeffekt xarakteristik rentgen nurlarni 
h o sil boMishi bilan k u z a tila d i. OgMr y a d ro la rd a ichki qobiq 
energiyalari farqi hisobidan chiquvchi foton energiyasi chet qobiqdagi 
elektron bogManishi energiyasidan katta boMishi va bu foton chet 
qobiqdan bo6sh bogMangan elektronni atomdan chiqarib yuborishi 
mumkin. Chiqqan elektronga O je e le k tro n la ri deb ataladi. Oje 
elektronlar energiya spektrlari diskret boMadi.
Fotoeffekt ehtimolligi foton energiyasi elektron atomda bogManish 
energiyasiga yaqin qiymatlarda eng katta boMadi. Foton energiyasining 
elektron bogManish energiyasidan otrib ketsa, elektron atomda erkin 
boMganga o ‘xshab qoladi. Shuning uchun fotoeffekt ehtim olyati 
kamayib ketadi, bogManish energiyasi qancha katta boMsa, fotoeffekt 
hodisasi shuncha katta boMadi. Turli qobiqdagi elektronlarning 
bogManish energiyasi har xil boMgani uchun bu elektronlarda fotoeffekt 
boMish ehtimoli, ya’ni fotoeffekt kesimi ham keskin o ‘zgaradi.
Gamma-kvant energiyasiga fotoeffekt kesimining bogMiqlik graflgi
6.7-rasmda ko‘rsatilgan.
6.7-rasm .
Fotoeffektning effektiv kesimi fotonning yuqori energiyalarida 1/Ey 
ga mutanosib kamaysa,