Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

ПСИХОСОМАТИК СИНДРОМЛАР
Эпиграф: «Менинг иштаҳам йўқолиб, оза бошладим. Овқат есам 
қорним оғрийдиган бўлиб қолди, овқатим яхши сингмасди ҳам. Докторга 
бордим. У менга иштаҳани очадиган ва овқатни ҳазм қилдирадиган до-
рилардан ёзиб берди. Уларни 20 кун ичдим, бироқ фойда қилмади. Ҳолим 
қочиб, юрагим тез-тез урадиган ва жаҳлдор бўлиб қолдим. Қорним 
оғрийверди. Шланг ютқизиб, қорнимни текшириб кўришди. Гастрит 
деб ташхис қўйишди. Жигарни ультратовуш усули билан текшириб, ўт 
4–Асаб ва руҳият

---

ЗАРИФБОЙ ИБОДУЛЛАЕВ
98
йўллари қийшайган, жигар бир оз катталашган дейишди. Ўт яхши том-
магани сабабли овқатингиз ҳазм бўлмаяпти, деб хулоса беришди. Бую-
рилган барча дориларни ўз вақтида истеъмол қилдим. 
Бироқ фойда қилмади. Қон босимим ўйнайдиган, юрагим тез-тез ура-
диган, қўлларим титрайдиган бўлиб қолди. Мени кардиолог ва эндокри-
нологга юборишди. Кардиолог «Нейроциркульятор дистония», деса, эн-
докринолог: «Бўқоқ», деб ташхис қўйди. Уларнинг тавсиялари бўйича ҳам 
дорилар қабул қилдим. «Тузалмаяпман-ку», деб мени даволаётган док-
торлар олдига борсам, «Сенда ҳеч қанақа касаллик йўқ, сенинг асабинг-
ни даволаш керак, невропатологга бор», дейишди. Ҳатто баъзи шифо-
корлар: «Бу наркоман бўлса керак, ранги-рўйини қара, худди наркоманга 
ўхшайди», деди. Невропатолог «невроз» деб ташхис қўйди ва тинчлан-
тирувчи дорилар буюрди. Бир оз яхши бўлиб юрдим, бироқ тўла тузалиб 
кетмадим. 
Ҳатто психоневрологик диспансерда ҳам даволандим. Таниш-билиш-
лар: «Сенинг касалинг табиблик, табибда даволан», деб айтишди. Турли 
хил гиёҳлар билан табибда ҳам даволандим, барибир кор қилмади. Менга 
қўйилган ташхислар сони 10 дан ошиб кетди. Ҳаммаси бўлиб 3 йил да-
воландим. Уйимда тинчим йўқолиб, яқинларим билан уришадиган бўлиб 
қолдим. Баттар озиб кетдим».
Ушбу шикоятлар билан бизга мурожаат қилган беморнинг ташхи-
си «психосоматик касаллик» эди. Хўш психосоматик касаллик ёки син-
дромлар деганда нимани тушунамиз. Энди шу ҳақда маълумот берсак. 
Психосоматик синдром – руҳий-асабий зўри қиш лар (стресслар) 
оқибатида ривожланган ички аъзолар фаолияти бузилиши билан 
кечувчи касал лик. Уларнинг баъзи турлари билан танишиб чиқамиз.
