Zamonaviy to’quv dastgohlari reja: 1 zamonaviy to’quv dastgohlari

kulachokli, karetkali va jakkardli dastgohlarga bo'linadi. Kulachokli homuza hosil qiluvchi mexanizmli dastgohlarda asosan oddiy o'rilishli (polotno, sarja, sat- in va x.k.z) to'qimalar to'qish mumkin. Karetkali dastgohlarda esa 12-48 tagacha shodalar mavjud bo'lib, shularga mos to'qimalar ishlab chiqarish mumkin. Jakkard mashinali dastgohlarda esa har qanday naqshli (gulli) to'qimalar olish mumkin.
Batan mexanizmining tuzulishiga qarab dastgohlar umumiy, sektsiyali, nuqtali, rotatsion va tebranma arqoq jipslashtirish mexanizmli dastgohlarga bo'linadi.
Zarb mexanizmining tuzilishiga qarab dastgohlar ketma-ket va ixtiyoriy zarbli dastgohlarga bo'linadi.
Bir vaqtda ishlatiladigan arqoqlarga qarab dastgohlar bir rangli va ko'p rangli dastgohlarga bo'linadi. Ko'p rangli arqoq almashtirish mexanizmini qo'llash, to'qima turlarini ko'paytirishga imkon beradi.
To'qimadagi iplarni turiga qarab paxta, jun, ipak, zig'ir, metal, shisha va boshqa to'qimalarni ishlab chiqarishga moslashgan to'quv dastgohlari ishlab chiqariladi. Ayrim rivojlangan firmalar ko'plab barcha turdagi iplardan to'qima olish imkoniyatiga ega universal to'quv dastgohlarini ishlab chiqarmoqda.
Ishlab chiqarilgan to'qimadan foydalanishga qarab dastgohlar oddiy va maxsus to'qima ishlab chiqaruvchi dastgohlarga bo'linadi.
Ishlab chiqarilayotgan to'kimani eniga qarab dastgohlar ensiz va enli dastgohlarga bo'linadi, lekin bu shartli ko'rsatkich bo'lib, hozirda maksimal taxtlash eni 2 metrdan ortiq bo'lgan dastgohlar enli dastgohlar deb qabul qilingan.
To'qima qanday to'quv dastgohida iщlab chiqarilishidan qat'iy nazar, unda quyidagi beshta amal bajariladi:

• 
  tanda ipini uzatish va uni taxtlash tarangligini hosil qilish;
  
• 
  iplarning ikki qismga ajratib, birinchi qismini yuqoriga ko'tarish, ikkinchi qismini pastga tushirish bilan homuza hosil qilish;
  
• 
  hosil qilingan homuzaga arqoq ipini tashlash;
  
• 
  homuzadagi arqoq ipini to'qima chetiga jipslashtirish va to'qima elementini hosil qilish;
  
• 
  to'qimani tortish va unda kerakli arqoq bo'yicha zichlikni ta'minlash.
  

Yuqoridagi beshta amalni bajarish uchun to'quv dastgohlariga quyidagi mexanizmlar o'rnatilgan; homuza hosil qiluvchi mexanizmlar, zarb va arqoq ipi tashlash mexanizmlari, batan va arqoq ipini jipslashtiruvchi mexanizmlar, to'qima
rostlagichlari, tanda rostlagichlari (1.8-rasm). Bu mexanizmlarni ishlashi, ularning