Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
616 
malakasiga ega insonlardan edi. Bu imtiyoz ―javome‘ul kalim‖ uslubini o‗zlashtirishga 
imkon bergan. Muallif mo‗`jaz jumlada insonning o‗zi bilan o‗zi va atrofdagilar bilan 
munosabatidagi nozik nuqtalarni bo‗rttirib, zarrabin ostida ko‗rsatar ekan, bu sirli joziba 
o‗quvchini o‗ziga tortadi, qo‗yib yubormaydi, mutoaladan uzilolmaysiz... 
Ma‘lumki, Islomning bosh manbai muqaddas Qur‘oni karim arab tilida nozil bo‗lgan. 
Payg‗ambarimiz Muhammad alayhissalom ham arab tilida gapirganlar. Arab tili 
mukammallikda tengsiz ekaniga shak yo‗q. Bu til asrlar davomida shu darajada 
takomillashgan asosga ega bo‗ldiki, ilohiy hikmat natijasi o‗laroq, lisoniy tizimdagi eng 
kichik o‗zgarishgacha har bir holat uchun muayyan qonuniyat, aniq qoida ishlab chiqildi. 
Arab tilida qoidaga bo‗yinsunmaydigan holat yo‗q. Har bir o‗zgarishning asosi, tegishli 
izohi bor. Aslida, arab tilini o‗rganishning qiyinligi, balki osonligi ham shunda. 
Mualliif asarni: ―
Hikmat – mo‟minning yo‟qotgan narsasidir. Uni qayerda topsa, bas 
u unikidir” 
degan
 
hadis bilan boshlagan
. 
Asar muqaddimasida uni yozishdan ko‘zlangan maqsad haqida shunday deyiladi: ―Bu 
zamonda odob kasodligi uchun sochilgan hikmat durlarini bir ipga tizdim va tarqoq holdagi 
ma‘nolarni aql egalari uchun jamladim. Qalblar undan rohat topadigan, sahifalar sururga 
to‗ladigan hikmatlar qo‗shimcha qildim. Mavzularni yetti uslub va bir xotima bilan 
tartibladim. Har bir uslub nihoyasida malollanish va charchoqni yozuvchi bir zarbulmasal 
keltirdim‖. 
―Unvonul bayon‖ kitobini o‘qir ekansiz, beixtiyor uning mutolaasiga sho‘ng‘ib 
ketasiz. Undagi hikmatli so‘zlarning purma‘noligi-yu, biri-biridan qiziq masallar va she‘rlar 
kishini o‘ziga ohangrabodek tortadi. Qalblar nasihatlanib, xulqlar sayqallanadi. Albatta 
kitobning bunday darajada bo‘lishida muallifning o‘rni beqiyosdir. Bekorga ―Hikmat-
mo‘minning yo‘qotgan narsasidir. Bas, uni qayerda topsa oladi‖ deb aytilmagan. Unvonul 
bayon kitobida zararli va yomon xulqlardan uzoq bo‘lish, insonlarga chiroyli muomala 
qilish, hasad va zulmdan saqlanish, taqdirga ishonish, shukronalik va sabr, saxiylik, 
baxillik, ixlos va tavakkul, ilmning fazilati, ilmsizlik va til ofatlari, loqaydlikning zararlari, 
nafsning yomonligi kabi mavzular bayon etilgan. 
Kitobda hushyorlik va ehtiyotkorlik borasida bunday deyiladi: ―Kechagi kunidan ibrat 
va pand-nasihat olgan, ogoh va ehtiyotkor kishi haqiqiy oqil kishidir‖. 
Ne‘matning qadriga yetish va unga shukr qilish haqida bunday deyiladi: ―Agar sen 
biror ne‘matga ega bo‘lsang, uning rioyasini qil. Zero, gunoh-ma‘siyatlar ne‘matni 
ketkazadi. Sen Alloh taologa shukr qil va ne‘matida davom et. Chunki Alloh taoloning 
intiqomi tezdir‖. Kasal qalb botil ishlarga moyil bo‘ladi. Allohning taqdiriga rozi bo‘lmagan 
kishi umr bo‘yi xafa hoda yashaydi‖. 

---