Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

 
ADABIYOTLAR: 
1. Лурия С.Л. Общая психология . Москва. 2005. 
2. Немов Р.С. Психология. М. 2000. 
3. Рогов И. Настольная книга практического психолога. 2005. 
4. Хайдаров Ф.И., Халилова Н.И. Умумий психология. Электрон дарслик. Т., 
2009. 
5. Ғозиев Э.Ғ. Умумий психология. Т., 2011 

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
619 
OILAVIY ZO„RAVONLIK PSIXOLOGIYASI 
 
Aslonboyeva Gulsanam Baxromjon qizi 
Ijtimoiy Iqtisodiyot fakulteti 
Amaliy psixologiya yo‗nalishi 201 guruh talabasi 
 
Annotatsiya: 
Oilaviy-maishiy zo‗ravonlik — oilaning bir a‘zosiga nisbatan boshqa 
bir a‘zosi yoki a‘zolarining muntazam davom etib keluvchi, takrorlanib turuvchi 
zo‗ravonligidir va u asosan oila ichida ro‗y beradi. Jismoniy, ruhiy, jinsiy va iqtisodiy 
zo‗ravonlik kabi ko‗rinishlarda namoyon bo‗lishi mumkin. 
Kalit soʻzlar:
Ayollar psixologiyasi, haqoratlash, majburlash, zo‗rlash, iqtisodiy 
cheklovlar qo‗yish. 
 
Oilaviy zo‗ravonlikni hech qanday sharoitda oqlab bo‗lmaydi, chunki u insonning 
asosiy huquqlariga (hayoti, sog‗ligi, sha‘ni, qadr-qimmati, erkinligi) daxl qiladi. Zo‗ravonlik 
faqat jismoniy kuch ishlatish bilan emas, ruhiy, axloqiy, iqtisodiy va maishiy bosim 
ko‗rinishlarida namoyon bo‗lishi va oilaning har qanday a‘zosiga nisbatan qo‗llanishi 
mumkin. Haqoratlash, majburlash, zo‗rlash, iqtisodiy cheklovlar qo‗yish, muntazam ruhiy 
qiynoqqa solish kabi holatlar ham zo‗ravonlik sifatida baholanadi. Qonun fuqarolarni 
zo‗ravonlikning har qanday turidan himoyalaydi. 
Oilaviy zo‗ravonlik nima? O‗zbekiston Respublikasi qonunchiligida «oilaviy-maishiy 
zo‗ravonlik» atamasiga izoh berilmagan. Ammo xalqaro miqyosda bu termin keng 
qo‗llanadi. Oilaviy zo‗ravonlik faqat bir mamlakat va millatga xos illat emas, u bilan butun 
dunyo kurashib keladi. Shuning uchun ta‘rifni xalqaro manbalardan keltiramiz. Oilaviy-
maishiy zo‗ravonlik — oilaning bir a‘zosiga nisbatan boshqa bir a‘zosi yoki a‘zolarining 
muntazam davom etib keluvchi, takrorlanib turuvchi zo‗ravonligidir va u asosan oila ichida 
ro‗y beradi. Jismoniy, ruhiy, jinsiy va iqtisodiy zo‗ravonlik kabi ko‗rinishlarda namoyon 
bo‗lishi mumkin. 
Jahon miqyosidagi statistika va umumiy tendensiyalarga nazar tashlasangiz, oilaviy 
zo‗ravonlikdan asosan ayollar va bolalar jabr ko‗rayotgani ma‘lum bo‗ladi. Lekin bu mutlaq 
xarakterga ega emas, ya‘ni oilada erkak kishining ham ayoli yoki ota-onaning farzandlar 
yoxud boshqa oila a‘zolari tomonidan ruhiy bosim ostida yashab kelishi kuzatiladi. Bu ham 
oilaviy zo‗ravonlikning bir ko‗rinishi sanaladi. Chunki, mazkur holatda shaxsning birlamchi 
huquqlari buziladi, natijada jabrlangan shaxs jiddiy psixosomatik kasalliklar orttirishi yoki 
boshqa ayanchli holatlari ro‗y berishi mumkin. 
Oilaviy zo‗ravonlikning eng og‗ir oqibatlaridan yana biri farzandlar ruhiy holati va 
axloqiga yetkaziladigan jiddiy zarardir. Ko‗pincha, bolalarning o‗zi ham oilaviy zo‗ravonlik 
qurboni bo‗ladi. Kichik yoshdagi bolalarda oilaviy-maishiy zo‗ravonlik oqibatlari turli 
kasalliklar shaklida namoyon bo‗lsa, o‗smir yoshdagilar orasida u hol suitsid holatlariga olib 
kelishi ham kuzatiladi. 

---