Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
613 
ikkinchidan, o'rganish, ya'ni o'qish va shu bilan birga uni nazorat qilish hamda tuzatish 
jarayonini o'z ichiga oladi, deb aytishimiz mumkin. 
Umumta‘lim maktablarida chet tilini o'rgatish juda qiyin. O‗qituvchining o‗quv 
jarayonida yetakchi rol o‗ynashga o‗rgatish urinishi bilan o‗quvchining mustaqil fikrlash va 
harakatini saqlab qolishga urinishi o‗rtasidagi ta‘limga xos bo‗lgan didaktik ziddiyat buning 
dalilidir, bu esa aslida didaktik o‗sishning manbai hisoblanadi. 
O‗rganish maqsadi, mazmuni, o‗qituvchining shaxsiyati, o‗quvchilarning boshlang‗ich 
bilimlarining xarakteri, ingliz tilida o‗rganilgan so‗zlarni qanchalik yaxshi bilishi va 
mustahkamlay olishi hamda boshqa ko‗plab omillar bilan belgilanadi. 
Forobiy o‗z risolalarining birida ta‘kidlaganidek, ilm o‗rganish orqali o‗zlashtirilsa, 
ezgu fazilatlarga tarbiya orqali erishiladi. O‗qitish nafaqat ongni tarbiyalash, balki umumiy 
ma‘naviyatni, jumladan, axloqni rivojlantirishning asosidir. Ta'lim va tarbiya o'zaro bog'liq 
bo'lib, inson ma'naviy rivojlanishining turli yo'llarini ifodalaydi. U xalq pedagogikasida 
insonning aqliy rivojlanishining eng muhim sharti uning bolalik davridagi ta‘lim va 
tarbiyasi, deb hisoblagan. 
Ingliz tilini o‗qitish muayyan qonuniyatlarga bo‗ysunadi va umumiy falsafiy 
metodologiyaga ko‗ra, bu qonuniyatlar ta‘lim jarayonining kengroq ijtimoiy jarayonlar bilan 
umumiy, muhim, zarur, barqaror aloqasiga, shuningdek alohida komponentlar, ya'ni uning 
maqsadi, mazmuni, shakllari, usullari va vositalari o'rtasidagi ichki aloqalarga asoslanadi. 
Aniqlangan didaktik qonuniyatlardan ikkita asosiy talablar kelib chiqadi, ularga rioya qilish 
o'qitishning iqtibos va samaradorligini ta'minlaydi. 
Ingliz tilini o'qitish o'quv jarayonining professional qismidir. Shaxsning shaxs sifatida 
shakllanishi ikki tomonlama hayotiy ta‘lim bo‗lib, ta‘lim jarayonining ichki tuzilishi 
o‗quvchilarning o‗quv vazifalarini mustaqil bajarishiga yo‗l-yo‗riq ko‗rsatish va yordam 
berishdir. Buning yo'naltiruvchi tomoni o'qituvchining o‘quvchiga nimani o'rgatishi bilan 
bog'liq. 
Ingliz tilini o'qitishda lug'at bolalarga bilimlarni tez va aniq egallashga hamda bu 
bilimlarni nutqda ifodalashga imkon beradi. Bu, o'z navbatida, o‘quvchining rivojlanishiga 
yo'l ochadi. Shuningdek, u bilimlarni o'zlashtirib, uni hayotda asta-sekin qo'llashni 
o'rganadi. 
Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, o‘qituvchi ingliz tilini o‘qitishda o‘quvchilarga 
nafaqat materialni taqdim etishi va ularga tayyor xulosalar hamda umumlashtirishlar haqida 
ma'lumot berishi, balki ularning e'tiborini o'rganilayotgan obyektga qaratishi, undan 
muammoni topishi yoki iloji bo'lsa, o‘quvchilarga masalani o'qishga imkon berishi lozim. 
Bunda o‘qituvchi bolalarni muammoli vaziyat yaratishga, diqqatini safarbar qilishga, 
tafakkurini faollashtirishga, ta‘limdagi loqaydlikni bartaraf etishga, darslarni diqqat bilan 
kuzatishga, tasavvur qilishga, yod olishga o‗rgatishi kerak. Bularning barchasi ingliz tilini 
o'rganish jarayoniga zamonaviy ma'no beradi. 

---