Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
112 
BOSHLANGʻICH SINFLARDA ONA TILI VA OʻQISH SAVODXONLIGI 
DARSLARIDA LUGʻAT USTIDA ISHLASH 
 
Turg„onova Shaxnozaxon Esonovna 
Farg‗ona viloyati Fargʻona tumani 
38-o‗rta maktab boshlang‗ich sinf o‗qituvchisi. 
 
Annotatsiya: 
Boshlang‗ich sinf o‗quvchilarining og‗zaki va yozma nutq malakalarini 
rivojlantirishning muhim yo‗nalishlaridan biri lug‗at bilan ishlashdir. Ma‘lumki, lug‗atlar 
yordamida o‗quvchilarning lug‗at boyligini boyitish, uni aniqlashtirish va faollashtirish, 
notanish so‗zlarning lug‗aviy ma‘nosi bilan tanishish, grammatik shakllar, til me‘yorlarini 
o‗rganish, shuningdek, to‗g‗ri orfoepik talaffuzni o‗rganish imkoniyati yaratiladi. va 
so'zlardagi me'yoriy urg'uga muvofiqligi. Ushbu maqolada ona tili va oʻqish savodxonligi 
darslarida lugʻatlar bilan ishlash haqida maʼlumot beriladi. 
Kalit soʻzlar: 
milliy oʻquv dasturi, frazeologik, sinonimlar, urg'u, xorijiy soʻzlar, 
lugʻatlar, soʻz boyligi va maʼnosi. 
 
To'liq lug'at bilan keng tanishish kerak eng boy lug'atimiz va tanlash imkoniyatiga ega 
bo'lishimiz zarur undan eng aniq, kuchli so'zlardir 
M. Gorkiy 
 
Har bir inson lug'at so'zlarini yodlash juda qiyin ekanligini biladi. Maktabda o'qishning 
dastlabki to'rt yilida bolalarni lug'at so'zlarini xatosiz yozishga o'rgatish, bu so'zlar soni 
doimiy ravishda ko'payib borishi rus tili darslarida qiyin vazifalardan biridir. Ko'pincha, bu 
yodga asoslangan rus imlosining an'anaviy printsipiga muvofiq yozilgan tekshirilmagan 
imloga ega so'zlar. 
Oʻquvchi matnni toʻgʻri, tez, tushunib ona tili va oʻqish savodxonligi, mazmunini 
oʻzlashtirish bilan ilk bor ona tili va oʻqish savodxonligi darslarida yuzlashadi. Ona tili va 
oʻqish savodxonligi darslari orqali oʻquvchilarning Milliy o`quv dasturi talablari boʻyicha 
oʻzlashtirishlari koʻzda tutilgan oʻquv-biluv koʻnikma-malakalari hamda bilimlarni 
egallashlanga yoʻl ochiladi. Ona tili va oʻqish savodxonligi darslarida o`quvchilarning, 
avvalo, oʻzligini, qolaversa olamni anglashga boʻlgan intilishlariga turtki beriladi. Shu 
maqsadda ―Ona tili va oʻqish savodxonligi‖ darsliklariga ona tabiat, atrofimizni oʻrab turgan 
olam, Vatanimiz tarixi va bugungi qiyofasi, kattalar va bolalar hayoti, mehnatsevarlik, 
istiqlol va milliy-ma'naviy qadriyatlar, xalqlar doʻstligi va tinchlik kabi turli mavzular 
boʻyicha atroflicha tushunchalar berishga moʻljallangan badiiy, axloqiy-ta`limiy, ilmiy-
ommabop asarlar kiritiladi. Hozirgi kunda bilim oʻchogʻi boʻlmish maktablarda 
vatanimizning turli hududlarida samarali mehnat qilish uchun zarur bilim va malakalar 
toʻplayotgan yoshlarga yaxshi bilim berish, ularni hayotning turli muammolarini yechadigan 
qilib tarbiyalash koʻp tomonlama oʻqituvchi mehnatiga ham bogʻliq. 
Boshlangʻich sinf ona tili va oʻqish savodxonligi darslarini tashkil etishda zamonaviy 
oʻquvchilarga javob beradigan metod va vositalardan unumli foydalanish, oʻquvchilarni 

---